Op 14 mei 2009 werd in het Paritair Comité voor het bouwbedrijf een collectieve arbeidsovereenkomst tot vaststelling van de arbeidsvoorwaarden gesloten. Daarin komen o.m. de bepalingen betreffende de werkgeverstegemoetkoming in de reiskosten voor. Deze CAO werd neergelegd op de Griffie van de Dienst der collectieve arbeidsbetrekkingen en geregistreerd op 5 augustus 2009 onder het nr. 93397/CO/124. Het bericht van neerlegging verscheen in het Belgisch Staatsblad van 14 augustus 2009.

Vanaf 1 juli 2009 worden de bedragen van de mobiliteitsvergoedingen door de CAO van 14 mei 2009 verhoogd. De mobiliteitsvergoeding voor de chauffeur verhoogt met 15% en die van de passagier met 10%.

Hieronder geven wij de tekst van deze bepalingen, gevolgd door enige commentaar met voorbeelden gebaseerd op de bedragen die vanaf 1 juli 2009 van toepassing zijn.

Commentaar: De tabellen met de geactualiseerde bedragen van de tegemoetkoming van de werkgever in de reiskosten en die van de mobiliteitsvergoeding vindt U terug in onze sectorale documentatie Hfdst. 1202.

Praktische schikkingen: Wij nodigen onze klanten uit om hun loonbeheerder te informeren over de modaliteiten die op ondernemingsniveau vastgelegd worden en met hem de wijze van mededeling op de prestatiefiche af te spreken.

A. Tekst CAO

HOOFDSTUK I – Toepassingsgebied

Artikel 1

Deze CAO is van toepassing op de werkgevers van de ondernemingen die ressorteren onder het Paritair Comité voor het Bouwbedrijf en op de arbeiders die zij tewerkstellen.

Onder "arbeiders" verstaat men, de arbeiders en arbeidsters tewerkgesteld krachtens een arbeidsovereenkomst voor werklieden, bedoeld in artikel 2 van de wet van 3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten.

Artikel 2

Onverminderd de bevoegdheid van de andere paritaire comités, zijn de arbeidsvoorwaarden bepaald in deze CAO ook van toepassing op de arbeiders in dienst van gedeelten van ondernemingen, zoals bedoeld in artikel 1, die werken uitvoeren die niet gerekend worden tot het bouwbedrijf, maar die in wezen bijdragen tot de verwezenlijking van de hoofdbedrijvigheid van die ondernemingen.

Artikel 3

Een aanvullende overeenkomst regelt bepaalde arbeidsvoorwaarden van de aan boord van het baggermaterieel tewerkgestelde arbeiders, alsmede van de arbeiders die na het aanleggen van de dijken op het stort zijn tewerkgesteld, met uitzondering van diegenen die tewerkgesteld zijn aan de voorbereiding van het stort en aan het ophogen van de dijken.

Een andere aanvullende overeenkomst regelt bepaalde arbeidsvoorwaarden van de arbeiders tewerkgesteld in de betoncentrales die stortklaar beton produceren en leveren aan derden.

Voor de bij deze aanvullende overeenkomsten niet beoogde gevallen, geldt de huidige CAO.

(…)

HOOFDSTUK XV – Tegemoetkoming in de reiskosten

Artikel 30

§1. De verplaatsingen die de arbeiders moeten doen tussen hun woonplaats en de sociale zetel of de plaats van tewerkstelling dienen te gebeuren op eigen kracht uitgezonderd indien de werkgever voor deze verplaatsingen een voertuig ter beschikking stelt.

§2. De werkgever moet tussenkomen in de kosten die de arbeider daarvoor maakt. Deze tussenkomst omvat een terugbetaling van de reiskosten berekend op basis van de tarieven van het spoorwegvervoer wanneer de arbeider zich op eigen kracht verplaatst.

Ze wordt aangevuld met een mobiliteitsvergoeding die de arbeider eveneens geniet wanneer hij zich verplaatst met een voertuig dat de werkgever ter beschikking stelt.

Wanneer de werkgever voor de verplaatsingen een voertuig ter beschikking stelt, genieten de arbeiders van een terugbetaling van de reiskosten zoals hierna bepaald voor de eventuele verplaatsing tussen hun woonplaats en de opstapplaats en van de mobiliteitsvergoeding over het ganse traject. Onder opstapplaats wordt verstaan de op ondernemingsniveau afgesproken plaats van waaruit en tot waar de arbeider gebruik maakt van het voertuig dat de werkgever ter beschikking stelt.

§3. Het bedrag van de tussenkomsten van de werkgever wordt bepaald op basis van het aantal werkelijk afgelegde kilometers. De wijze en de modaliteiten van de berekening van de werkelijk afgelegde afstand, worden in overleg op ondernemingsniveau vastgesteld. Voor verplaatsingen met de trein geldt als werkelijk afgelegde afstand steeds het aantal kilometer vermeld op de treinkaart.

Indien de berekeningswijze niet is vastgelegd op ondernemingsniveau of bij betwisting wordt het aantal te vergoeden kilometers bepaald met toepassing van de routeplanner Mappy beschikbaar op het internet (http://www.mappy.be).

De werkgever is echter vrijgesteld van de betaling van de tussenkomsten indien de werkelijke totale afstand die die per dag wordt afgelegd minder dan 10 km bedraagt.

§4. Voor de arbeiders die zich met de trein verplaatsten is het bedrag van de terugbetaling van de reiskosten opgenomen in barema A. Dit barema bepaalt het wekelijks verschuldigd bedrag per afstand in kilometer, zoals vermeld op de treinkaart.

Voor de arbeiders die zich op eigen kracht met een ander vervoermiddel dan de trein verplaatsen is het bedrag van de terugbetaling van de reiskosten opgenomen in barema B. Dit barema bepaalt het wekelijks verschuldigd bedrag voor de werkelijke totale afstand die per dag wordt afgelegd.

Bij elke wijziging van de tarieven van het spoorwevervoer wordt het bedrag van de terugbetaling van de reiskosten vermeld in de barema's A en B aangepast.

De nieuwe barema's maken telkens het voorwerp uit van een document dat, na akkoord van de ondertekenende partijen van deze overeenkomst, wordt neergelegd op de griffie van de administratie van de collectieve arbeidsbetrekkingen van de Fédérale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg.

Ingeval de arbeider voor zijn verplaatsing gebruik maakt van meerdere vervoermiddelen (trein, autobus, persoonlijk vervoermiddel, enz.), wordt de volledige verplaatsing vergoed van zodra de werkelijke totale afstand die per dag wordt afgelegd 10 km bedraagt.

Als alle nodige gegevens voor de berekening van het overeenstemmend bedrag niet kunnen worden teruggevonden in de barema's, wordt voor de ontbrekende afstanden van minder dan 10 km gebruik gemaakt van een eenvormig valorisatietarief van 0,25 EUR per wekelijk afgelegde km.

§5. Voor zover de minimumafstand bepaald in §3, laatste lid bereikt wordt, is de mobiliteitsvergoeding verschuldigd voor alle werkelijk afgelegde kilometers.

Voor de arbeiders die zich met de trein verplaatsen is het dagbedrag van de mobiliteitsvergoeding gelijk aan 0,0744 EUR vermenigvuldigd met het aantal kilometers vermeld op de treinkaart. Met ingang van 1 juli 2009 wordt dit bedrag verhoogd tot 0,0818 EUR.

Voor de arbeiders die zich op eigen kracht met een ander vervoermiddel dan de trein verplaatsen is het basisbedrag van de mobiliteitsvergoeding vastgesteld in functie van de werkelijke totale afstand die per dag wordt afgelegd, overeenkomstig de hieronder vermelde tabel. Het per dag verschuldigde bedrag van de mobiliteitsvergoeding wordt bekomen door het basisbedrag te vermenigvuldigen met het totaal aantal werkelijk afgelegde kilometers.

De arbeider die personeel naar en van de werkplaats vervoert, buiten de werkuren met een voertuig ter beschikking gesteld door de werkgever, heeft, gelet op de afstanden die moeten worden afgelegd en de bijzondere onkosten eigen aan de werkgever, recht ten titel van forfaitaire compensatie op een gecorrigeerde mobiliteitsvergoeding. Deze is gelijk aan 0,1076 EUR per werkelijk afgelegde kilometer vanaf de eerste kilometer. Met ingang van 1 juli 2009 wordt dit laatste bedrag verhoogd tot 0,1237 EUR per werkelijk afgelegde kilometer. Bestaande onkostenvergoedingen die minstens gelijkwaardig zijn blijven van kracht.

Indien de reistijd per rit de 2 uur overschrijdt, zijn er twee chauffeurs.

§6. De patronale tussenkomst wordt, voor wat betreft zijn berekeningswijze, in twee delen gesplitst.

Het eerste deel betreft de normale verplaatsing tussen de woonplaats en de sociale zetel of de opstapplaats.

Het tweede deel betreft de ex-sedentaire verplaatsing tot aan de werf.

§7. Het betalen van de mobiliteitsvergoeding gebeurt tezelfdertijd als de terugbetaling van de prijs van de reiskosten, die op die wijze wordt aangevuld.

§8. Er wordt aanbevolen om in de ondernemingen een mobiliteitsplan op te stellen in overleg met de syndicale delegatie en de werknemers.

De werkgever zal de principes opstellen voor het vervoer van de arbeiders naar de bouwplaatsen, waarbij zal rekening gehouden worden met volgende elementen: de plaats van de bouwplaats, de woonplaats van de arbeiders en de competenties nodig op de bouwplaats.

(...)

HOOFDSTUK XVIII – Geldigheidsduur

Artikel 35

Deze CAO treedt in werking op 1 januari 2009 en vervangt de CAO van 21 juni 2007 betreffende de arbeidsvoorwaarden.

Zij wordt gesloten voor een onbepaalde tijd met dien verstande dat ze te allen tijde kan worden aangepast aan bepalingen van andere in het Paritair Comité voor het Bouwbedrijf gesloten CAO's.

Zij kan door één der partijen worden opgezegd met in achtneming van een opzeggingstermijn van zes maanden. De opzegging wordt betekend bij aangetekend schrijven, gericht aan de Voorzitter van het Paritair Comité voor het Bouwbedrijf.

(...)

B. Commentaar

Hieronder vindt U een commentaar in verband met de verplaatsingskosten en mobiliteitsvergoeding gebaseerd op de op 1 juli 2009 geactualiseerde bedragen van tussenkomst in de verplaatsingskosten.

In onze sectorale documentatie Hfdst. 1202 zal U de geactualiseerde bedragen vinden.

Verplaatsingskosten

Arbeiders verplaatsen zich met de trein: barema A

De arbeider heeft recht op de terugbetaling van de prijs van zijn treinkaart voor 100 % van de afgelegde afstand. De tegemoetkoming wordt berekend op basis van de prijs van de wekelijkse treinkaart.

Toelichtingen

De werklieden betalen aan de NMBS rechtstreeks de prijs die hen wordt gevraagd voor de aanschaf van de kaart.
Die prijs krijgen zij terugbetaald door de werkgever overeenkomstig het bedrag vermeld in het barema A.
Om op deze tegemoetkoming aanspraak te kunnen maken, moeten de werklieden alle bewijsstukken overleggen die de werkgever rechtens mag eisen, in uitvoering van de van kracht zijnde wetgeving of reglementering.
Het betalen van de tegemoetkoming gebeurt met het loon van de berekeningsperiode, die een aanvang neemt vanaf de datum van het overleggen van de bewijsstukken.

Toepassingsvoorbeeld

Op de kaart komen volgende aanwijzingen voor:

• de afstand in km die overeenkomt met de verplaatsing die mag afgelegd worden met de kaart;
• de totale prijs die de werkman aan de NMBS moet betalen;
• het gedeelte van deze totale prijs dat de werkgever moet terugbetalen volgens de algemene wetgeving.

Rekening houdend met wat elders wordt uiteengezet, is het dus nodig dat men barema A raadpleegt, met andere woorden:

• als de afstand vermeld op de kaart 10 km bedraagt: 14,50 EUR;
• voor 25 km: 25,00 EUR;
• voor 50 km: 40,00 EUR;
• enz.

Arbeiders verplaatsen zich met een ander vervoermiddel dan de trein: barema B

De arbeider heeft recht op een tegemoetkoming in zijn reiskosten, waarvan het bedrag wordt bepaald, door te verwijzen naar de werkelijk afgelegde afstand. 

Dit barema B bepaalt het wekelijks verschuldigd bedrag voor de werkelijk afgelegde afstand heen-terug per dag.

De CAO bepaalt dat de wijze en de modaliteiten van de berekening van de werkelijk afgelegde afstand in overleg op ondernemingsniveau kunnen vastgesteld worden. Indien de berekeningswijze niet is vastgesteld op ondernemingsniveau of bij betwisting wordt het aantal te vergoeden kilometers bepaald met toepassing van de routeplanner mappy beschikbaar op het internet (http://www.mappy.be/).

Wij stellen u voor om hierover op ondernemingsniveau afspraken te maken door hetzij het sluiten van een ondernemingsCAO, de aanpassing van de individuele arbeidsovereenkomst van elke arbeider of een wijziging van het arbeidsreglement.

 Mobiliteitsvergoeding

Voor de arbeiders die zich met de trein verplaatsen is het bedrag van de mobiliteitsvergoeding – berekend per dag – gelijk aan 0,0818 EUR vermenigvuldigd met het aantal kilometers vermeld op de treinkaart.
Wanneer de werkman dus houder is van een treinkaart waarvoor de terugbetaling gebeurt zoals hierboven vermeld, zal hij bovendien per verplaatsingsdag een mobiliteitsvergoeding moeten ontvangen die gelijk is aan het aantal km vermeld op het abonnement, vermenigvuldigd met 0,0818 EUR.
De betaling van de vergoeding gebeurt op hetzelfde ogenblik als de terugbetaling van de prijs van de treinkaart.

Toepassingsvoorbeeld

De afstand vermeld op de treinkaart bedraagt 25 km:

• het bedrag van de kaartprijs dat wordt terugbetaald (barema A) is 25,00 EUR;
• als de werkman een volledige werk week (zijnde 5 dagen) heeft gepresteerd, moet hij bovendien als mobiliteitsvergoeding (25 x 0,0818) x 5 = 10,225 EUR krijgen. Indien hij zich evenwel wekelijks (1 dag) verplaatst ontvangt hij (25 x 0,0818) = 2,0450 EUR.

Nota

De werkgever moet niet tussenkomen in de vervoerkosten en geen mobiliteitsvergoeding betalen indien de werkelijke totale afstand die per dag wordt afgelegd minder dan 10 km bedraagt.

De werklieden tewerkgesteld in een onderneming kunnen in feite gerangschikt worden in vier categorieën volgens hun verplaatsingswijze, namelijk:

1. hun vervoer wordt verzorgd door en op kosten van de werkgever, en voor hen moet dus niet anders voorzien worden dan de "mobiliteitsvergoeding" (zie barema B) ;
2. hun vervoer gebeurt per spoor, en voor die werklieden moet men dan voornoemd stelsel toepassen (zie barema A) ;
3. hun vervoer van hun woning naar de werkplaats gebeurt ofwel met een persoonlijk vervoermiddel (fiets, motorfiets, bromfiets, wagen), ofwel door gebruik te maken van andere gemeenschappelijke vervoermiddelen dan de trein (tram, autobus, enz.) (zie barema B) ;
4. voor hun vervoer gebruiken zij de trein en verplaatsen zich daarnaast nog met een ander middel dan de trein en bijgevolg kunnen zij aanspraak maken op het voordeel van de twee barema's A en B gecombineerd.

Voor de arbeiders die zich op eigen kracht met een ander vervoermiddel dan de trein verplaatsen is het bedrag van de mobiliteitsvergoeding – berekend per dag – gelijk aan een progressief bedrag volgens de totale werkelijke afgelegde afstand tussen de woonplaats van de arbeider en zijn plaats van de tewerkstelling (zie onze sectorale documentatie Hfdst. 1202).

Toepassingsvoorbeeld

Een verplaatsing bestaande uit 25 km (heen en terug) met de wagen:

• de verplaatsing met de wagen die wordt terugbetaald (barema B) is 16,95 EUR;
• als de werkman een volledige werk week (zijnde 5 dagen) heeft gepresteerd, krijgt hij bovendien als mobiliteitsvergoeding 6,0625 EUR (deze cijfer = (25 x 0,0485) x 5).

Voor de arbeiders die zich met de trein en met een ander vervoermiddel dan de trein verplaatsen (trein + autobus, persoonlijk vervoermiddel, enz… = "gemengde" verplaatsingen), wordt de volledige verplaatsing vergoed, van zodra die 10 km bedraagt. Men gebruikt barema A voor de treinreis en barema B voor het deel van de reis dat niet per trein werd gedaan.

Als alle nodige gegevens voor de berekening van het overeenstemmend bedrag niet kunnen worden teruggevonden in de schalen, wordt voor de ontbrekende afstanden van minder dan 10 km gebruik gemaakt van een eenvormig valorisatietarief van 0,25 EUR per km.

Praktische voorbeelden

1. Een verplaatsing bestaande uit 15 km per trein en 4 km per bus:

• voor de verplaatsing per trein volgens schaal A: 15 km = 18,00 EUR per week;
• voor de verplaatsing per bus (geen gegevens in schaal B voor de afstanden van minder dan 5 km): 4 km x 0,25 EUR x 2 = 2,00 EUR per dag of 10,00 EUR per week.

Bedrag van de tegemoetkoming: 18,00 EUR + 10,00 EUR = 28,00 EUR.

2. Voor een verplaatsing bestaande uit 10 km per bus en 4 km per trein:

• voor de verplaatsing per bus (volgens schaal B): 10 km x 2 = 20 km = 15,20 EUR;
• voor de verplaatsing per trein (geen gegevens in schaal A voor de afstanden van minder dan 5 km): 4 km x 0,25 EUR x 2 = 2,00 EUR per dag of 10,00 EUR per week.

Bedrag van de tegemoetkoming: 15,20 EUR + 10,00 EUR = 25,20 EUR.

Wanneer de verplaatsingen volledig door de werkgever worden georganiseerd, dan moet de werkgever alleen de mobiliteitsvergoeding betalen (barema B).

Wanneer de arbeider zich gedeeltelijk met een eigen of openbaar vervoermiddel en gedeeltelijk met een voertuig van de werkgever naar de werkplaats begeeft, dan moet er enkel een terugbetaling van verplaatsingskosten gebeuren voor het traject dat met eigen middelen of met openbaar vervoer wordt afgelegd, terwijl de mobiliteitsvergoeding voor het totale traject moet toegekend worden. Bijvoorbeeld de arbeider rijdt met de eigen wagen naar een ophaalplaats (dit kan ook de zetel van de onderneming zijn), vandaar wordt hij met een voertuig van de werkgever naar de werf gebracht.

Opgelet! Voor beide tussenkomsten (mobiliteit en verplaatsing) is een minimumafstand van 10 km heen en terug vereist:

• voor de mobiliteitsvergoeding moet het volledige traject minimaal 10 km heen en terug bedragen;
• voor de verplaatsingsvergoeding moet enkel het traject dat wordt afgelegd met eigen of openbaar vervoer minimaal 10 km heen en terug bedragen.

In concreto is het dus zo dat, wanneer een werknemer zich over een afstand van 5 km heen en terug verplaatst naar een opstapplaats met eigen vervoer en vandaar overstapt op een bedrijfsvoertuig en 6 km heen en terug aflegt naar de werf, de werkgever geen verplaatsingskosten dient te vergoeden (traject met eigen/openbaar vervoer = 5 km < 10 km) maar enkel een mobiliteitsvergoeding dient te betalen (totale traject = 11 km > 10 km). 

RECAPITULATIEF VOORBEELD

Een arbeider verplaatst zich alle dagen van de week en legt dagelijks de volgende verplaatsing af (enkel afstand):

• hij gebruikt zijn wagen tussen zijn woonplaats en het treinstation, nl. een afstand van 4 km;
• vervolgens legt hij 15 km met de trein af;
• en tenslotte nog 10 km met de camionette van de werkgever.

Verplaatsingkosten (berekend per week)

• 4 km met wagen:
  4 km x 0,25 EUR x 2 x 5 = 10,00 EUR per week;
• 15 km met trein:
  Barema A = 18,00 EUR per week;
• 10 km met camionette:
  Geen verplaatsingskosten te betalen, want het vervoer wordt geregeld door de werkgever.

Mobiliteitsvergoeding (berekend per dag)

• 15 km met de trein:
  15 km x 0,0818 EUR = 1,2270 EUR per dag;
• 4 km met de wagen + 10 km met de camionette:
  14 km x 0,0485 EUR = 0,6790 EUR x 2 = 1,3580 EUR per dag.

Totaal

• Verplaatsingskosten: 10,00 + 18,00 = 28,00 EUR per week;
• Mobiliteitsvergoeding: 1,2270 + 1,3580 = 2,5850 per dag x 5 = 12,9250 EUR per week;
• TOTALE VERGOEDING: 28,00 + 12,9250 = 40,9250 EUR per week.

Werknemer die een door de werkgever ter beschikking gesteld voertuig bestuurt

Een forfaitaire compensatie is verschuldigd aan de bestuurder van het door de werkgever ter beschikking gestelde voertuig, bestemd voor het vervoer van het personeel buiten de werkuren. De werknemer heeft, gelet op de afstanden die moeten worden afgelegd en de bijzondere onkosten eigen aan de werkgever, recht ten titel van forfaitaire compensatie op een gecorrigeerde mobiliteitsvergoeding die gelijk is aan 0,1237 EUR per werkelijk afgelegde kilometer. Bestaande onkostenvergoedingen die minstens gelijkwaardig zijn blijven van kracht.

Indien de reistijd per rit de 2 uur overschrijdt, zijn er twee chauffeurs.

Nota: Volgens inlichtingen die wij ingewonnen hebben bij de Nationale Confederatie van het Bouwbedrijf dient het begrip "bestuurder van het door de werkgever ter beschikking gestelde voertuig" letterlijk geïnterpreteerd te worden. Het kan dus gaan om gelijk welk voertuig van de werkgever en er moet minstens één arbeider door de chauffeur vervoerd worden.
N.B.: Voordien was het begrip beperkt tot de chauffeur in het bezit van rijbewijs D die de bus specifiek voor die categorie (met ten minste 9 personen) bestuurde.  

Praktische schikkingen

Wij nodigen onze klanten uit om  hun loonbeheerder  te informeren over de modaliteiten die op  ondernemingsniveau vastgelegd worden en met hem de wijze van mededeling op de prestatiefiche af te spreken.