In het Paritair Comité voor de grote kleinhandelszaken werd op 16 juni 1997 een collectieve arbeidsovereenkomst gesloten betreffende de vaststelling van de arbeids- en loonvoorwaarden. Zij werd algemeen verbindend verklaard door een koninklijk besluit van 24 juni 2000 en gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad van 26 augustus 2000.

Wij geven u hierna de bepalingen betreffende de beroepenclassificatie voor bedienden en vervolgens enkele belangrijke praktische schikkingen. Uit praktische overwegingen hebben wij de door de aangeslotenen van het erkende sociaal secretariaat Groep S - Sociale Samenwerking vzw te gebruiken codes voor de beroepskwalificatie geïntegreerd in de tekst van de CAO; het gaat om de letters en cijfers in vetjes.

A. Tekst CAO

HOOFDSTUK I - Toepassingsgebied

Artikel 1

Deze collectieve arbeidsovereenkomst is van toepassing op de werkgevers en op de werknemers van de ondernemingen welke ressorteren onder het Paritair Comité voor de grote kleinhandelszaken.

HOOFDSTUK II - Beroepsclassificatie

Afdeling I - Bedienden

A.  Algemene bepaling

Artikel 2

De functies van de bedienden van de administratieve diensten, van de opslagplaatsen en de technische diensten en van het winkelpersoneel verbonden aan de verkoopdienst worden onderverdeeld in vijf categorieën die door de algemene criteria bepaald bij artikel 3 duidelijk worden omschreven.

B.  Algemene criteria van classificatie

Artikel 3

§1        Eerste categorie

Tot de eerste categorie behoren de bedienden waarvan de functie wordt gekenmerkt door :

-      de verwerving van voldoende kennis voor het uitoefenen van werkzaamheden die onder deze erkend door de wet en de rechtspraak als zijnde van intellectuele aard, op het laagste niveau staan;

-      de juiste uitvoering van eenvoudig werk van secundaire aard.

§2        Tweede categorie

Tot de tweede categorie behoren de bedienden waarvan de functie wordt gekenmerkt door :

-      de verwerving van kennis gelijkwaardig aan deze die wordt verkregen door middelbare studies van de lagere graad;

-      een aanpassingsperiode van maximum drie maanden;

-      de uitvoering van eenvoudige, weinig uiteenlopende werkzaamheden, waarvoor de verantwoordelijkheid door een rechtstreekse controle is beperkt.

§3        Derde categorie

Tot de derde categorie behoren de bedienden waarvan de functie wordt gekenmerkt door :

-      een gelijkwaardige vorming aan deze die verkregen wordt hetzij door volledige middelbare studies, hetzij door middelbare studies van de lagere graad aangevuld met gespecialiseerde beroepsstudies of het verwerven van een beroepsopleiding door stages of door het uitoefenen van identieke of gelijkaardige betrekkingen;

-      een aanpassingsperiode van maximum zes maanden;

-      een zelfstandig uit te voeren en gevarieerd werk, dat doorgaans initiatief en overleg vergt en de verantwoordelijkheid voor de uitvoering ervan omvat.

§4        Vierde categorie

Tot de vierde categorie behoren de bedienden waarvan de functie wordt gekenmerkt door :

-      een gelijkwaardige vorming aan deze die wordt verkregen door volledige middelbare studies en gespecialiseerde vakstudies van gelijk niveau of, ook, een praktische opleiding door middel van stages of door het uitoefenen van identieke of gelijkaardige betrekkingen;

-      een aanpassingsperiode van maximum twaalf maanden;

-      een meer uiteenlopend zelfstandig werk dat vanwege degene die het uitvoert een vakbekwaamheid, initiatief en verantwoordelijkheidszin vereist.

§5        Vijfde categorie

Tot de vijfde categorie behoren de bedienden waarvan de functie wordt gekenmerkt door :

-      een gelijkwaardige vorming aan deze die wordt verkregen door volledige middelbare studies en gespecialiseerde vakstudies van gelijk niveau of, ook, een praktische opleiding door middel van stages of door het uitoefenen van identieke of gelijkaardige betrekkingen;

-      een aanpassingsperiode van maximum twaalf maanden;

-      een uiteenlopend zelfstandig, soms delicaat werk dat vanwege degene die het uitvoert een bijzondere kennis, een bevestigde vakbekwaamheid, initiatief, een hoge mate van verantwoordelijkheidsgevoel, een kennis van het kaderwerk van de onderneming en, eventueel, leidinggevende bekwaamheid vereist.

Artikel 4

De algemene classificatiecriteria van elke categorie worden op cumulatieve wijze beoordeeld.

Het begrip "genoten onderwijs" komt als beoordelingsfactor enkel in aanmerking bij de aanvang van de loopbaan en bij ontstentenis van de andere factoren die het algemeen criterium van elke categorie uitmaken.

C.  Classificatie

1.   Personeel van de administratieve diensten

Artikel 5

§1            De bedienden die de hieronder vermelde functies uitoefenen behoren tot de eerste categorie van het personeel van de administratieve diensten:

-      hulpoperator;

-      huisbewaarder;

-      copietypiste;

-      bediende die werk uitvoert zoals :

·       het openmaken, oppervlakkig sorteren, onder omslag steken, van zegel voorzien en bundelen van de post;

·       het klasseren van documenten;

·       het boodschappen;

·       het stempelen en drukken van adresplaatjes;

·       het afdrukken van stencils;

·       het doortekenen van schetsen en detailplannen zonder interpretatie;

-      bediende die zonder interpretatie hoofdzakelijk elementair schrijf- en cijferwerk uitvoert, opsommingen registreert, staten opmaakt of ander schrijfwerk van gelijk niveau verricht;

-      bediende zonder ervaring, die begint in een functie van de tweede categorie en die om redenen van opleiding gedurende twaalf maanden in de eerste categorie zal blijven;

-      deurwachter;

-      portier;

enz. ...

Code: ADM1

§2            De bedienden die de hieronder vermelde functies uitoefenen behoren tot de tweede categorie van het personeel van de administratieve diensten :

-      hulptekenaar;

-      "comptometer"-bediende;

-      parkingcontroleur;

-      ervaren typist die keurig werk zonder spelfouten levert;

-      hulpbediende voor de berekening van wedden en lonen;

-      bediende die werk uitvoert zoals :

·       het nazien van de aanwezigheidsuren van het personeel;

·       hetregistreren van boekhoudkundige gegevens, zonder de toewijzing te bepalen;

·       het opmaken van gewone facturen;

·       het opmaken van verzendingsdocumenten zonder op te zoeken welke fiscale of douanerechten van toepassing zijn;

-      bediende gelast met eenvoudig opstel- of rekenwerk, het registreren van opsommingen, het opmaken van staten of ander werk van gelijk niveau dat enige oordeelkunde vergt, met inbegrip van een eenvoudig toezicht op deze verrichtingen;

-      mecanograaf-operator aan boekhoudmachine;

-      operator;

-      ponser aan de machine voor de verwerking van statische gegevens;

-      opzichter;

-      telefonist, telexist;

enz. ...

Code: ADM2

§3            De bedienden die de hieronder vermelde functies uitoefenen behoren tot de derde categorie van het personeel van de administratieve diensten :

-      hulpboekhouder;

-      typist gelast met secretariaat;

-      decorateur;

-      detailtekenaar;

-      etaleur-plaatser;

-      bediende belast met de uitvoering van de berekening van de lonen volgens de richtlijnen van een diensthoofd;

-      bediende gelast met het opmaken van de facturen;

-      bediende gelast met het vorderen en boeken van de ontvangsten bij leveringen;

-      bediende gelast met de ontvangst en de behandeling van de klachten van het cliënteel;

-      bediende gelast met het toezicht op het laden en lossen van binnenkomende en uitgaande goederen, alsook op het gebruik van de vervoermiddelen, met het vaststellen van betwistingen, manco's en averijen;

-      secretaris van het hoofd van een belangrijke dienst of van een aankoopdienst;

-      stenotypist;

-      tweetalig vertaler van gewone teksten;

enz. ...

Code: ADM3

§4            De bedienden die de hieronder vermelde functies uitoefenen behoren tot de vierde categorie van het personeel van de administratieve diensten :

-      boekhouder;

-      toldeclarant;

-      uitvoeringstekenaar;

-      bediende die verantwoordelijk is voor de kwaliteit van de inkomende goederen in overeenstemming met de bepalingen van de bestelbonnen en de bestekken.

-      bediende die verantwoordelijk is voor het toepassen van elke regeling op loon- en/of sociaal gebied, en/of inzake aanwerving en/of opleiding;

-      monitor-mecanograaf;

-      directiesecretaris;

-      vertaler van technische teksten;

enz. ...

Code: ADM4

§5            De bedienden die de hieronder vermelde functies uitoefenen behoren tot de vijfde categorie van het personeel van de administratieve diensten :

-      adjunct-aankoper;

-      kantoorchef;

-      ontwerpend decorateur;

-      onderchef van belangrijke diensten;

-      verificateur van de boekhouding;

enz. ...

Code: ADM5

§6            Verplegers en maatschappelijke helpers

Rekening gehouden met de verscheidenheid van de functie uitgeoefend door de bedienden die de titel dragen van "verpleger" en van "maatschappelijke helper", zal het comité af van een classificatie. Nochtans, ten overstaan van het op heden vereiste studiepeil, is het comité van oordeel dat de verplegers en maatschappelijke helpers die verantwoordelijkheden uitoefenen welke overeenstemmen met hun opleiding, in principe, niet in een lagere categorie dan de vierde kunnen worden ingedeeld.

Code : 99

§7            Aankopen

De methode voor het uitvoeren van de aankopen kan van onderneming tot onderneming verschillen. In de meeste gevallen worden de aankopen gedaan in het kader van een eigen structuur die bij het personeel van de administratieve diensten is ingeschakeld. In zekere gevallen is het nochtans mogelijk dat de aankopen worden gedaan in directe samenwerking met sommige personen die meer bepaald een verkoopsfunctie uitoefenen. In dergelijk geval worden deze personen, naargelang de belangrijkheid van de functie en het aandeel dat in mindere of meerdere mate gewijd is, hetzij aan de verkoop, hetzij aan de aankopen, gerangschikt in de derde (Code: V3) of de vierde categorie (Code: V4) van het winkelpersoneel verbonden aan de verkoopdienst.

2.   Personeel van de opslagplaatsen en de technische diensten

Artikel 6

§1            De bedienden die de hieronder vermelde functies uitoefenen behoren tot de eerste categorie van het personeel van de opslagplaatsen en de technische diensten :

-      hulpbediende bij de inventaris;

-      hulpmagazijnier;

-      hulpbediende bij de goederenreceptie;

enz. ...

Code: T1

§2            De bedienden die de hieronder vermelde functies uitoefenen behoren tot de tweede categorie van het personeel van de opslagplaatsen en de technische diensten :

-      bediende voor demonstratie en plaatsing, die eenvoudige herstellingen kan uitvoeren;

-      magazijnbediende;

-      voorbereider van bestellingen;

-      bediende bij de goederenreceptie;

enz. ...

Code: T2

§3            De bedienden die de hieronder vermelde functies uitoefenen behoren tot de derde categorie van het personeel van de opslagplaatsen en de technische diensten :

-      hoofdopzichter of eerste magazijnier;

-      bediende verantwoordelijk voor magazijn, voorraden, reserve in opslagplaats;

-      bediende gelast met de klanten "planning" (herstellen, plaatsen en leveren);

-      bediende gelast met het toezicht op het laden en afladen bij het binnenkomen en uitgaan van de goederen, alsook op het gebruik van het transportmateriaal, het vaststellen van de betwistingen, van de manco's en van de beschadigingen;

-      bediende gelast met het opstellen en de controle van de verzendingen "tournees" bestelwagens;

-      bediende-technicus, specialist voor herstelling en plaatsing;

-      technisch magazijnier;

enz. ...

Code: T3

§4            De bedienden die de hieronder vermelde functies uitoefenen behoren tot de vierde categorie van het personeel van de opslagplaatsen en de technische diensten :

-      bediende gelast met het opstellen van bestekken voor klanten en met het toezicht op de uitvoering ervan;

-      groepschef;

enz. ...

Code: T4

§5            De bedienden die de hieronder vermelde functies uitoefenen behoren tot de vijfde categorie van het personeel van de opslagplaatsen en de technische diensten :

-      chef van de ontvangst, verzending en de voorraden;

-      hoofd van de werkplaats;

enz. ...

Code: T5

3.   Winkelpersoneel verbonden aan de verkoopdienst

Artikel 7

§1            De bedienden die de hieronder vermelde functies uitoefenen behoren tot de eerste categorie van het winkelpersoneel verbonden aan de verkoopdienst :

-      beginnende kassier, met andere woorden de kassier die geen twaalf maanden beroepservaring heeft;

-      bediende gelast met het aanbrengen, volgens instructies hem gegeven door de verkoopchef, zijn aangestelde of een verkoper, van goederen afkomstig uit de voorraden, deze, en die eventueel, in de winkel schikt en die bij gelegenheid helpt bij de verkoop;

-      verkoper van de tweede categorie van tenminste achttien jaar, maar die geen vierentwintig maanden beroepservaring heeft in de verkoop;

enz. ...

Code: V1

§2            De bedienden die de hieronder vermelde functies uitoefenen behoren tot de tweede categorie van het winkelpersoneel verbonden aan de verkoopdienst :

-      kassier belast met het innen van het geld van de klanten en eventueel met het uitvoeren van eenvoudige administratieve taken;

-      chef-inpakker;

-      verkoper die alleen werkzaam is in een kleine winkel, andere dan deze van de derde categorie;

-      verkoper van achttien jaar en ouder, die een goede kennis bezit van de verkoopstechnieken, die tenminste vierentwintig maanden beroepservaring heeft in de verkoop waarvan zes maanden in de onderneming;

enz. ...

Code: V2

§2bis         Vanaf 1 januari 1994 is een tweede categorie bis ingesteld voor het winkelpersoneel verbonden aan de verkoopsdienst dat een al dan niet onderbroken anciënniteit van vijf jaar of meer heeft in de onderneming.

Code: V2BIS

§3            De bedienden die de hieronder vermelde functies uitoefenen behoren tot de derde categorie van het winkelpersoneel verbonden aan de verkoopdienst :

-      beginnende afdelingschef, met andere woorden de afdelingschef die in deze functie geen vierentwintig maanden beroepservaring heeft in de onderneming;

-      verkoper die alleen in een kleine winkel werkzaam is - soms filiaalhouder genoemd - met verantwoordelijkheid voor de openingsuren, de kassa, het beheer van de voorraden en het assortiment van de goederen;

-      verkoper die een goede kennis bezit van de verkooptechnieken en die artikelen verkoopt waarbij een uitgebreide verkoopargumentatie moet worden aangevoerd in de winkel met diensten, waar de handelsactiviteit onder meer bestaat uit de verkoop van nietalledaagse artikelen op het gebied van meubilering, huishoudelijke apparaten, kantooruitrusting, camping, fotografie en optiek, vrijetijdsbesteding, bijouterieën, edelsmeedwerk, muziekinstrumenten, uurwerkmakerij, speelgoed, kunstvoorwerpen, kleding, grafiek en schilderijen, textiel, sport, reizen.

Deze kwalificatie vereist, onder meer, tenminste drie jaar verkoopservaring in de branche en in de onderneming :

-      eerste verkoper, met andere woorden de verkoper die gewoonlijk de afdelingschef bijstaat in het administratief beheer, de organisatie van de verkoop van de waren, de coördinatie van het werk van het verkooppersoneel, het onthaal van het cliënteel;

enz. ...

Code: V3

§4            De bedienden die de hieronder vermelde functies uitoefenen behoren tot de vierde categorie van het winkelpersoneel verbonden aan de verkoopdienst :

-      chef-kassier;

-      afdelingschef, met andere woorden de persoon die, onder rechtstreeks en dagelijks toezicht van zijn hiërarchische overste, het dagelijks beheer verzekert van een afdeling van de winkel, onder meer wat betreft de administratieve taken, het werk van het personeel, de organisatie van de verkoop van de waren, het cliënteel;

             enz. ...

Code V4

§5        De bedienden die de hieronder vermelde functies uitoefenen behoren tot de vijfde categorie van het winkelpersoneel verbonden aan de verkoopdienst :

-      verkoopschef, verantwoordelijk voor een sector van de winkel;

-      de filiaalhouders in winkels die minstens 4 personeelsleden in voltijdse equivalenten tewerkstellen en die deze functie gedurende ten minste twee jaar uitoefenen;

enz. ...

Code: V5   behoudens voor de filiaalhouders: A5

§6            Filiaalhouders

Door filiaalhouder wordt verstaan de persoon die, buiten de rechtstreekse en dagelijkse controle van zijn hiërarchische overste, de verantwoordelijkheid draagt voor het dagelijks beheer van de winkel, met inbegrip van de administratieve taken, de organisatie van het werk van het personeel, de geldelijke aansprakelijkheid voor tekorten in voorraden en kassa en de algemene organisatie van de verkoop (voorraden, assortimenten, cliënteel). De filiaalhouders die alleen werken worden geclasseerd in de derde categorie (code : A3) de anderen te beginnen met de vierde categorie (code: A4 en/of A5).

(...)

Afdeling III - Gemeenschappelijke bepalingen

Artikel 9

In deze collectieve arbeidsovereenkomst moet worden verstaan onder “bedienden” : de vrouwelijke en mannelijke bedienden; (...).

Artikel 10

De functies of werkzaamheden opgesomd in de artikelen 5, 6, 7 en (...) worden enkel als voorbeeld aangegeven.  De niet vernoemde functies of werkzaamheden worden gerangschikt naar analogie met de opgesomde voorbeelden.

Artikel 11

De werkgever moet de werknemer meedelen tot welke categorie hij behoort en hem van elke verandering van categorie kennis geven.

(...)

HOOFDSTUK XI - Slotbepalingen

Artikel 56

Deze collectieve arbeidsovereenkomst vervangt de collectieve arbeidsovereenkomst van 29 september 1980 tot vaststelling van de arbeids- en loonvoorwaarden, algemeen verbindend verklaard bij koninklijk besluit van 13 juli 1981 (Belgisch Staatsblad van 28 augustus 1981), later gewijzigd door de collectieve arbeidsovereenkomsten van 1 juni 1982 (koninklijk besluit van 28 september 1982, Belgisch Staatsblad van 16 oktober 1982), 23 juni 1983 (koninklijk besluit van 2 september 1983, Belgisch  Staatsblad van 5 oktober 1983), 31 oktober 1984 (koninklijk besluit van 1 februari 1985, Belgisch Staatsblad van 9 maart 1985), 28 januari 1986 (koninklijk besluit van 22 september 1986, Belgisch Staatsblad van 16 oktober 1986), 27 april 1987 (koninklijk besluit van 3 november 1987, Belgisch Staatsblad van 4 december 1987), 15 maart 1988, (koninklijk besluit van 21 december 1988, Belgisch Staatsblad van 11 januari 1989), 12 oktober 1989 (koninklijk besluit van 24 oktober 1990, Belgisch Staatsblad van 23 november 1990), 24 juni 1991, 13 september 1993 (koninklijk besluit van 29 juni 1995, Belgisch Staatsblad van 19 september 1995) en 12 december 1995.

(...)

Artikel 58

Deze collectieve arbeidsovereenkomst heeft uitwerking met ingang van 1 januari 1997 en wordt gesloten voor onbepaalde tijd (...)

Ze kan opgezegd worden door elk van de onderhavige partijen bij aangetekende brief, gericht aan de voorzitter van het Paritair Comité voor de grote kleinhandelszaken, dat uitwerking heeft drie maanden na ontvangst.

B. Praktische schikkingen

Krachtens artikel 15 van het koninklijk besluit van 8 augustus 1980 betreffende het bijhouden van sociale documenten, moet voor iedere werknemer op de individuele rekening worden vermeld :

-      de functie die hij hoofdzakelijk uitoefent bij de werkgever;

-      de beroepskwalificatie die hem door de werkgever wordt toegekend, overeenkomstig de beschikkingen van de collectieve arbeidsovereenkomsten tot vaststelling van de arbeids- en loonvoorwaarden, of overeenkomstig de bepalingen van de besluiten waarbij forfaitaire lonen worden bepaald voor de toepassing van de wetgeving op de sociale zekerheid.

De aangeslotenen van het erkende sociaal secretariaat Groep S - Sociale Samenwerking vzw worden bijgevolgd verzocht zowel de functie (omschrijving) als de beroepskwalificatie (code) te vermelden op het identiteitsformulier van ieder nieuw aangeworven bediende en ons tevens iedere wijziging dienaangaande in de loop van de tewerkstelling mede te delen.