Op 17 juni en 5 september 1994 werd een collectieve arbeidsovereenkomst gesloten tot regeling van de toepassing van de collectieve arbeidsovereenkomsten in de ondernemingen van het Paritair Comité voor de bedienden uit de kleinhandel in voedingswaren. Deze CAO werd algemeen verbindend verklaard door een koninklijk besluit van 18 november 1994 en gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad van 20 januari 1995.

Krachtens artikel 3 en 4 van deze CAO blijven de CAO's gesloten in het Paritair Comité voor de levensmiddelenbedrijven met talrijke bijhuizen, waarvan de benaming werd gewijzigd in "Paritair Comité voor de bedienden uit de kleinhandel in voedingswaren" van toepassing op de werkgevers van Groep A en hun bedienden. Zij zijn van toepassing op de werkgevers en de bedienden van Groep B vanaf 1 januari 1995. De definitie van de groepen vindt u terug in onze omzendbrief HFDST.2.2.

De beroepenclassificatie werd geregeld in de collectieve arbeidsovereenkomst van 22 mei 1990 tot vaststelling van de arbeids- en loonvoorwaarden. Deze collectieve arbeidsovereenkomst werd algemeen verbindend verklaard door een koninklijk besluit van 4 december 1990 en gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad van 18 december 1990. Zij werd achtereenvolgend gewijzigd door een CAO van 25 juni 1991 (KB 10 oktober 1991; BS 6 november 1991), een CAO van 29 september 1993 (KB 1 april 1994; BS 14 juni 1994) en een CAO van 29 april 1996 (neergelegd op de Griffie van de Dienst der collectieve arbeidsbetrekkingen en geregistreerd op 6 juni 1996 onder het nummer 41.937/CO/202. Het bericht van neerlegging verscheen in het Belgisch Staatsblad van 4 juli 1996).

Wij geven u hierna de bepalingen betreffende de beroepenclassificatie en vervolgens enkele belangrijke praktische schikkingen. Uit praktische overwegingen hebben wij de door de aangeslotenen van het erkende sociaal secretariaat Groep S - Sociale samenwerking vzw te gebruiken codes voor de beroepskwalificatie geïntegreerd in de tekst van de CAO ; het gaat om de cijfers en letters in vetjes.

A. CAO 22 mei 1990

TITEL 1 - Toepassingsgebied

Artikel 1

Deze collectieve arbeidsovereenkomst is van toepassing op de werkgevers en op de bedienden van de ondernemingen welke ressorteren onder het Paritair Comité voor de levensmiddelenbedrijven met talrijke bijhuizen.

TITEL 2 - Functieclassificatie

1. Algemene criteria

Artikel 2

De functies van de bedienden worden geklasseerd volgens de categorieën bepaald in de artikelen 5, 6, 7, 8, 9 en 10 rekening houdend met de algemene kwalificatiecriteria bepaald in artikel 3.

De in de categorieën geciteerde functies en activiteiten zijn voorbeelden; deze die niet zijn opgesomd worden geklasseerd per analogie met de geciteerde voorbeelden, rekening houdend met de algemene kwalificatiecriteria bepaald in artikel 3.

Het begrip van volbrachte studies komt als beoordelingsfactor slechts in aanmerking bij de aanvang van de loopbaan en bij ontstentenis van de andere factoren welke het algemeen criterium van elk van de categorieën uitmaken.

Artikel 3

§1  Eerste categorie - Normale aanvangsleeftijd : eenentwintig jaar

Bedienden belast met ondergeschikt, eenvoudig werk, dat niet meer kennis vereist dan kan worden opgedaan door goede volledige studies van het lager onderwijs, vierde graad inbegrepen, ofwel door gelijkwaardige beroepsvaardigheden.

Deze bedienden moeten persoonlijk geen initiatief nemen en werken slechts volgens welbepaalde regels.

Hun taken vereisen generlei beroepsopleiding of bijzondere kennis, alleen maar een inwijding.

§2  Tweede categorie - Normale aanvangsleeftijd : tweeëntwintig jaar

Bedienden die, voor een juiste uitvoering van hun werk, enige oordeelkunde aan de dag moeten leggen bij het nakomen van de door een chef versterkte aanwijzingen.

Werk dat vooral aandacht vereist, wat een opleiding veronderstelt welke overeenkomst met de studies van het lager middelbaar onderwijs of met een gelijkwaardige beroepsopleiding.

§3  Derde categorie -Normale aanvangsleeftijd : drieëntwintig jaar

Gespecialiseerde bedienden die initiatief aan de dag moeten leggen bij het uitoefenen van een functie waarvoor bijzondere kennis of een gespecialiseerde beroepspraktijk zijn vereist en welke gepaard gaat met een zekere mate van aansprakelijkheid. De uitvoering van hun werk veronderstelt een hogere schoolopleiding of beroepsbekwaming dan deze welke voor de tweede categorie is voorzien.

§4  Vierde categorie - Normale aanvangsleeftijd : vijfentwintig jaar

Hoofdbedienden die op eigen initiatief alle elementen van de hun toevertrouwde belangrijke werkzaamheden opzoeken en verzamelen.

§5  Vijfde categorie - Normale aanvangsleeftijd : vijfentwintig jaar

Hoofdbedienden die een verkoopsfunctie uitoefenen waarvoor bijzondere kennis vereist is, evenals een solide vakbekwaamheid, initiatief, uitgesproken zin voor verantwoordelijkheid, kennis van de werking van de onderneming en geschiktheid tot bevelen.

Artikel 4

De classificatie van de functies is op dezelfde wijze van toepassing op het mannelijk en op het vrouwelijk personeel.

2. Classificatie

A) Administratie

Artikel 5

De bedienden die administratieve functies uitoefenen worden geklasseerd als volgt:

§1  Eerste categorie:

-      deurwaarder;

-      loopjongen;

-      aangestelde aan de luchtdrukbuizen;

-      operator aan adresseermachines (stempelen volgens nauwkeurige gegevens of aanwijzingen; afdrukken zonder selectie);

-      klasseerder en archivist;

-      polykopist (aftrekker);

-      rekenaar aan telmachines (optellingen en aftrekkingen);

-      beginneling-bediende aan de "comptometer", beginneling-operateur aan factureermachines;

-      houder van hulpregisters, uitgezonderd een boekhoudregister of hulpregister, waarvoor geen kennis van boekhouding is vereist;

-      bediende belast met het openen en oppervlakkig sorteren van de post;

-          typist die kopijwerk uitvoert;

-          voorbereider voor boekhoudmachines die het werk van de operateurs voorbereidt dit wil zeggen de te behandelen steekkaarten opzoeken, ze desnoods opmaken, er de in te schrijven stukken bijvoegen en de steekkaarten na inschrijving opnieuw klasseren;

-          bediende belast met het plakken van fiscale zegels op facturen of verzamelstaten;

-          telefonist aan eenvoudige installaties (die uitsluitend verbindingen tot stand brengt van buitenuit naar de diensten en/of tussen de diensten);

-          bediende belast met het overdrukken, zegelen en verzenden van de post;

-          bediende belast met het nazien van ondernota's;

-          bediende belast met het uitrapen van steekkaarten ter voorbereiding van het werk met ponskaartmachines (tabulators);

-          bediende belast met het bijhouden van alfabetische naamlijsten;

-          bediende belast met het aantekenen van inkomende en uitgaande magazijngoederen, met geen andere verantwoordelijkheid dan de goede uitvoering van de dienst;

-          helper bij de inspectie.

Code : ADMI1

§2  Tweede categorie:

-          controleur belast met nazicht van de inkomende en uitgaande goederen;

-          "comptometer" - bediende (bekwaam om behendig de vier bewerkingen; de accumulatie en de procentberekeningen te maken);

-          typist bekwaam om keurig afgewerkt en zonder spelfouten veertig woorden per minuut op de schrijfmachine te typen;

-          stenotypist die niet voldoet aan de vereisten om in de derde categorie te worden opgenomen;

-          operateur aan boekhoudmachines met klavier, zonder eigenlijk boekhoudingswerk;

-          perforeerder en/of verificateur aan de ponskaart- of ponsbandmachines, tewerkgesteld aan de machines voor het perforeren en/of nazien van de kaarten van de ponskaartmachines;

-          operator van ponskaarten- of ponsbandmachines belast met het bevoorraden en ledigen van de machines en met het zorgen voor de werking van de machines waarvan de bediening eenvoudig is, zoals trieer-, reproduceer- en interpreteermachines;

-          bediende belast met het verbeteren van adresplaatjes;

-          bediende belast met het drukken van adressen welke moeten worden uitgezocht;

-          opsteller van eenvoudige brieven of van eenvoudige circulaires aan de filialen;

-          bediende belast met het nazien van de leveranciersfacturen en van de kostprijzen;

-          telefonist aan ingewikkelde installaties of telefonist die op eigen initiatief antwoord moet geven aan korrespondenten en aan wie ook bijkomende taken zijn opgedragen, bijvoorbeeld, het opgeven en opnemen van getelefoneerde telegrammen;

-          bediende belast met het opmaken van de tarieven;

-          bediende belast met eenvoudige invorderingen: terugzending aan leveranciers, invorderen van geringe schaden, gewone briefwisseling met debiteuren;

-          bediende belast met het beantwoorden van klachten;

-          bediende belast met het berekenen van de lonen en wedden;

-          bediende belast met het berekenen en het opstellen van de bijdragebonnen voor de sociale zekerheid;

-          bediende belast met het nazien van de administratiestukken van de filialen;

-          bediende belast met het samenstellen van de vervoerronden;

-          facturist die de prijzen aantekent;

-          bediende belast met het opstellen van vracht- en geleibrieven;

-          bediende belast met het bijhouden van het accijnsregister;

-          inventarisbediende, te weten de bediende die soms een inspecteur helpt bij het opnemen van inventarissen. De inspecteur stelt op, berekent en blijft alleen verantwoordelijk.

Code : ADM2

§3  Derde categorie :

-          Hulpboekhouder of boekhouder-mekanograaf belast met het samenstellen van een gedeelte van de boekhouding door middel van boekhoudingstukken. Werk dat kennis van boekhouding veronderstelt;

-          kassier die geen boekhouder is, belast met de kasverrichtingen onder de verantwoordelijkheid van een overste;

-          bediende belast met het opstellen van brieven waarvoor een goede praktische kennis van de handelscorrespondentie is vereist;

-          tweetalige commerciële vertaler;

-          geoefende stenotypist die tegen veertig woorden per minuut kan typen en honderd woorden per minuut stenografisch kan opnemen en de gedicteerde teksten keurig afgewerkt kan voorleggen;

-          typist en stenotypist die correct gevarieerde briefwisseling opstelt naar summaire aanwijzingen of naar bepaald onvoldoende minuten;

-          bediende die de klanten-, leveranciers- en bankrekeningen bijhoudt en behoorlijke noties van handelsboekhouding bezit;

-          adjunct van de toldeklarant;

-          bediende belast met het ontvangen van bezoekers waaraan hij dienstinlichtingen versterkt (gewone klachten, inlichtingen over de bevoorrading, het transport, enz.);

-          helper, voorwerker bij installatie en onderinspecteur die werken onder de bevelen van een inspecteur. Wanneer de onderinspecteur taken uitvoert welke met deze van inspecteur overeenkomen, dit gedurende een bepaalde tijd van minimum negentig dagen, heeft hij recht op het loon van inspecteur, zelfs wanneer hij niet tot deze rang is bevorderd;

-          bediende die verantwoordelijk is voor secundaire diensten;

-          eerste operateur van ponskaart- of ponsbandmachines belast met het zorgen voor de werking van de machines van meer ingewikkelde aard dan deze voorzien in de tweede categorie (voorbeeld: tabulator) en/of het maken van eenvoudige konnektietaballen welke op voorhand zijn gepland en uitgewerkt.

Codes :      ADM3A                         ADM3B

§4  Vierde categorie :

-          kassier-boekhouder van het hoofdhuis, dit wil zeggen de hoofdkassier die de boekhouding van de kassa doet;

-          toldeklarant;

-          onderchef van belangrijke diensten;

-          commerciële boekhouder, dit wil zeggen degene die tot taak heeft bepaalde handelsverrichtingen om te zetten in boekhoudkundige termen, ze te ordenen en samen te brengen ten einde de hoofdboekhouder te helpen om er de balans, betalingsvooruitzichten, enz., te kunnen afleiden;

-          stenotypist secretaris bekwaam om gewone brieven op te stellen naar geringe aanwijzingen van de chef en ook bekwaam om de voorbereiding van bepaalde werkzaamheden op zich te nemen;

-          hoofdoperateur belast met het bedienden van gelijk welke mekanografische machine, het opstellen van gelijk welke konnektietabel en het uitwerken van ingewikkelde bewerkingsreeksen (volgens schema's of diagrammen);

-          specialist in aangelegenheden van transport, douane, fiscaliteit, verzekeringen, betwiste zaken en/of beheer van onroerende goederen;

-          inspecteur die administratief werk verricht en opdrachten vervult welke zijn vervat in de volgende voorbeelden: het houden van winkels, de naleving van de openingsuren, het opmaken van de inventaris, het toezicht over prijsveranderingen, het opmaken van boekhoudkundige verslagen, de raadgeving aan filiaalhouders.

Code : ADM4

§5  Buiten categorie :

-          hoofdinspecteurs;

-          groepschefs;

-          inspecteurs van ondernemingen waar geen hoofdinspecteurs bestaan en die andere functies vervullen dan deze van de inspecteurs van de vierde categorie;

-          hoofdkassiers van de maatschappelijke zetel;

-          chefs van etalage- en versieringsdiensten;

-          verantwoordelijke inkopers voor het assortiment van de afdeling;

-          gediplomeerde maatschappelijke assistenten;

-          hoofdboekhouders.

Code : ADM0

B) Verkoop (uitgezonderd de filiaalhouders)

Artikel 6

De bedienden die tewerkgesteld zijn aan de verkoop in de filialen worden ingedeeld in twee groepen:

-          groep 1 omvat het personeel van de filialen met een verkoopoppervlakte van minder dan 750 m² en welke aan de verkoop het ekwivalent van ten hoogste 30 personen met volledige dienstbetrekking tewerkstellen buiten de filiaalhouder,

-          groep 2 omvat het personeel van de filialen met een verkoopoppervlakte van 750 m² of meer, alsmede deze welke aan de verkoop het ekwivalent van meer dan 30 personen met volledige dienstbetrekking tewerkstellen buiten de filiaalhouder.

Artikel 7

De bedienden die tewerkgesteld zijn aan de verkoop worden geklasseerd als volgt:

§1  Eerste categorie :

-          hulp-etalagist;

-          beginneling, uitgezonderd de verkoper, jonger dan eenentwintig jaar;

-          beginneling-verkoper die geen vierentwintig maanden beroepsondervinding heeft of die geen specifieke verkoopsargumentatie moet aanwenden;

-          bediende die geen specifieke kwalificatie bezit, welke ook zijn ondervinding in de functie weze;

-          inpakker aan de kassa's.

Codes :      B101 voor groep 1                         B201 voor groep 2

§2  Tweede categorie :

-          bediende die verantwoordelijk is voor het opstellen van de orders of belast is met een van de volgende taken: het controleren van de goederen bij het binnenkomen, het merken van de artikelen aan de hand van een prijslijst of borderel, het opmaken van de inventarissen, het verrichten van de inschrijvingen uitgevoerd met statistisch doel, enz.;

-          gewichtscontroleur (balansbediende);

-          verkoper met vierentwintig maanden beroepsondervinding of die een specifieke verkoopsargumentatie moet aanwenden;

-          verkoper verbonden aan de afdeling "non-food" of "restauratie";

-          etalagist;

-          aanvuller die voortdurend is belast met het verrichten van handenarbeid, zoals het bijvullen van het assortiment en het onderhouden van een afdeling of een groep afdelingen en die tijdens ten minste de helft van zijn arbeidsprestaties een of meer van voormelde taken verricht welke tot de tweede categorie behoren;

-          kassier "check-out" in filialen welke aan de verkoop het ekwivalent van minder dan 9 personen met voltijdse betrekking tewerkstellen buiten de filiaalhouder en die bovenop het minimumloon van de loonschaal een kasvergoeding bekomt.

Codes :      B102 voor groep 1                         B202 voor groep 2

§3  Derde categorie :

-          kassier "check-out" die niet beantwoordt aan de voorwaarden gesteld voor de in categorie 2 beoogde kassier.

-          In de filialen van de groep 2 worden de kassiers "check-out" gerangschikt onder de derde categorie A code : B203A en de personen tewerkgesteld in andere functies onder de derde categorie B code : B203B.

-          afdelingsverantwoordelijke zonder personeel onder zijn bevel;

-          hoofd van een minder belangrijke afdeling (die minder dan het ekwivalent van 3 personen met voltijdse betrekking onder zijn bevel heeft);

-          secretaris;

-          hoofdkassier;

-          etalagist-hulpversierder;

-          hoofdverkoper en eerste verkoper;

-          werkmeester "beenhouwerij", "gevogelte", "visafdeling";

-          bediende van de ontvangst, belast met de kwalitatieve en kwantitatieve ontvangst van de koopwaren;

-          beenhouwer, poelier, visverkoper, alle drie gespecialiseerd en tevens over een verkoopfunctie beschikkend.

Codes :       Indien groep 1 :      -     Alle functies : B103      Indien groep 2 :      -     Kassiers "check-out" : B203A      -     Andere functies : B203B

§4  Vierde categorie :

-          hoofd van de afdeling "kruidenierswaren";

-          hoofd van een belangrijke afdeling die minstens het ekwivalent van drie personen met voltijdse betrekking onder zijn bevel heeft;

-          etalagist-versierder;

-          gekwalificeerd verantwoordelijke van belangrijke afdelingen in de filialen van groep 1.

Codes :      B104 voor groep 1                         B204 voor groep 2

§5  Vijfde categorie (uitsluitend in de filialen van groep 2):

-          hoofd van de afdeling "beenhouwerij";

-          adjunct van de filiaalhouder (directeur) van de "supermarkt".

Code : B205 (groep 2)

§6  Buiten categorie:

-          directeur (of filiaalhouder) van de "supermarkt".

Codes :      B106 voor groep 1                         B206 voor groep 2

C) Filiaalhouders

Artikel 8

Onder "filiaalhouder" dient te worden verstaan de persoon die, buiten de rechtstreekse en dagelijkse controle van zijn hiërarchische overste, de verantwoordelijkheid draagt van het dagelijks beheer van een winkel, wat tegelijkertijd administratieve taken, organisatie van het werk van het personeel, verantwoordelijkheid voor de tekorten in voorraad en kas en de algemene organisatie van de verkoop (voorraad, assortimenten, klanten) inhoudt.

Artikel 9

De filiaalhouders worden ingedeeld in drie categorieën:

Eerste categorie:

filiaalhouders waarin, buiten de filiaalhouder, niet ten minste het ekwivalent van een persoon met voltijdse betrekking is tewerkgesteld.

Code : C01

Tweede categorie:

filiaalhouders van filialen waarin, buiten de filiaalhouder, een of twee personen zijn tewerkgesteld.

Codes :      C02A voor traditioneel verkoopsysteem                         C02B voor verkoopsysteem in zelfbediening

Derde categorie :

filiaalhouders van filialen waarin, buiten de filiaalhouder, drie of meer personen zijn tewerkgesteld.

Code : C03

Artikel 10

De filiaalhouders die in eerste categorie zijn geklasseerd, waarvan het filiaal een maandomzet boekt van minder dan 771.472 fr. (ten opzichte van index 141,24 spil van de stabilisatieschijf 139,85 - 142,66 (basis 1981 = 100) worden niet geacht "normale arbeidsprestaties" te leveren in de zin van de collectieve arbeidsovereenkomst nr. 43 van 2 mei 1988, gesloten in de Nationale Arbeidsraad, betreffende de waarborg van een gemiddeld minimum maandinkomen, algemeen verbindend verklaard bij koninklijk besluit van 29 juli 1988.

Artikel 11

(...) OPGEHEVEN

Artikel 12

In geval van ziekte van de filiaalhouder is de werkgever ertoe gehouden hem te vervangen en de kosten van deze vervanging te dragen.

Artikel 13

De filiaalonderneming, niet de filiaalhouder, is als werkgever aansprakelijk tegenover het personeel dat zij in dienst neemt.

De filiaalhouder wordt in de mate van het mogelijke betrokken bij het aanwerven van het personeel dat hem moet bijstaan. Het spreekt vanzelf dat hij, voor dit personeel verantwoordelijk is en er toezicht over moet uitoefenen, zoals iedere dienstchef verantwoordelijk is voor en toezicht houdt over het personeel dat onder zijn gezag staat.

TITEL 6 - Slotbepalingen

A) Minimumregels

Artikel 72

De bepalingen die voorafgaan zijn algemene regels. Zij maken slechts een verplicht minimum uit en mogen geen afbreuk doen aan bepalingen welke voor de bedienden voordeliger zijn, daar waar zulke bepalingen bestaan.

De loonschalen maken minima uit, welke ook de wijze van berekening van het loon weze welke in de onderneming wordt toegepast. Deze bepalingen laten de werkgevers ten volle gelegenheid om de verdiensten van bepaalde bedienden in vergelijking met deze van hun collega’s die gelijkwaardige functies uitoefenen, te erkennen.

B) Afwijkingen

Artikel 73

(...)

Bbis. Ondernemingsovereenkomsten

Artikel 73bis

Van 1 april 1993 tot 31 maart 1994 blijven de bestaande ondernemingsovereenkomsten behouden.

D) Overeenkomsten die vervangen worden

Artikel 75

Deze collectieve arbeidsovereenkomst vervangt de bepalingen van de collectieve arbeidsovereenkomst van 10 maart 1980, gesloten in het Paritair Comité voor de levensmiddelenbedrijven met talrijke bijhuizen, tot vaststelling van de arbeids- en loonvoorwaarden, algemeen verbindend verklaard bij koninklijk besluit van 17 juni 1980, gewijzigd bij de collectieve arbeidsovereenkomsten van 23 april 1982 (koninklijk besluit van 4 augustus 1982), 9 februari 1983 (geregistreerd onder het nr. 8556/CO/202), 16 juni 1988 (koninklijk besluit van 23 september 1988) en 4 juli 1989 (geregistreerd onder het nr. 23790/CO/202), met uitzondering van de artikelen 59 en 60 die van kracht blijven.

E) Geldigheid

Artikel 76

Deze collectieve arbeidsovereenkomst treedt in werking op 1 mei 1990. Zij is gesloten voor onbepaalde tijd.

(...)

B. Praktische schikkingen

Krachtens artikel 15 van het koninklijk besluit van 8 augustus 1980 betreffende het bijhouden van sociale documenten, moet voor iedere werknemer op de individuele rekening worden vermeld:

-          de functie die hij hoofdzakelijk uitoefent bij de werkgever;

-          de beroepskwalificatie die hem door de werkgever wordt toegekend, overeenkomstig de beschikkingen van de collectieve arbeidsovereenkomsten tot vaststelling van de arbeids- en loonsvoorwaarden, of overeenkomstig de bepalingen van de besluiten waarbij forfaitaire lonen worden bepaald voor de toepassing van de wetgeving op de sociale zekerheid.

De aangeslotenen van het erkende sociaal secretariaat Groep S - Sociale Samenwerking vzw worden bijgevolg verzocht zowel de functie (omschrijving) als de beroepskwalificatie (code) te vermelden op het identiteitsformulier van iedere nieuw aangeworven bediende en ons tevens iedere wijziging dienaangaande in de loop van de tewerkstelling mede te delen.