Op zondag 26 mei moet iedereen naar de stembus voor de Europese, federale en regionale parlementsverkiezingen. Aangezien er in België een stemplicht geldt, kan dit een probleem zijn voor uw werknemers die op die dag moeten werken. Zij kunnen dan ofwel stemmen per volmacht ofwel moeten zij een regeling treffen met hun werkgever om persoonlijk te gaan stemmen. Daarnaast is het ook mogelijk dat één van uw werknemers wordt opgeroepen om te zetelen in een stem- of telbureau. In sommige gevallen voorziet de reglementering inzake klein verlet een recht voor deze werknemers om afwezig te zijn met behoud van loon.
Hoe kan een werknemer die moet werken op 26 mei zijn stemplicht vervullen?
Een werknemer die op zondag 26 mei moet werken, heeft twee opties:
- Zelf gaan stemmen
De werknemer kan steeds beslissen om zelf te gaan stemmen. Aangezien er in België een stemplicht geldt, moet de werkgever de werknemer hiertoe de mogelijkheid bieden. De werknemer heeft namelijk het recht om afwezig te blijven van het werk gedurende de tijd die hij nodig heeft om zijn stemplicht te vervullen. Hiervoor is wel geen recht op loon voorzien.
Praktisch raden wij u aan om, indien u uw werknemers tewerkstelt op zondag 26 mei, vooraf met uw werknemers een regeling te treffen. De wet bepaalt dat u de werknemer de mogelijkheid moet bieden om te gaan stemmen maar niet dat de werknemer kan kiezen wanneer hij dat doet. Indien hij kan gaan stemmen voor of na het werk of tijdens de middagpauze, moet hij dat in principe doen. Wanneer dit niet mogelijk is, kan er vb. toegestane afwezigheid, al dan niet met behoud van loon, worden afgesproken. U kan de werknemers die persoonlijk willen stemmen ook vragen om hiervoor verlof, inhaalrust voor overuren, … op te nemen.
-
Stemmen bij volmacht:
Indien de werknemer niet zelf gaat stemmen, zal hij een iemand voor hem bij volmacht moeten laten stemmen. Hij moet dan wel van zijn werkgever een attest krijgen waaruit blijkt dat hij op 26 mei moet werken en het dus om die reden onmogelijk is voor hem om zich persoonlijk in het stembureau aan te bieden. Met dit attest moet hij vervolgens een volmacht formulier aanvragen bij het gemeentebestuur van zijn woonplaats. De persoon die de werknemer aanduidt als gevolmachtigde kan met dit formulier dan in zijn plaats gaan stemmen.
Een model van dergelijk attest kan u hier terugvinden.
Opmerking: in principe voorziet de wet dat een werknemer die op de dag van de verkiezingen moet werken, het recht heeft om met behoud van loon afwezig te zijn gedurende de tijd die nodig is om zijn plicht als kiezer te vervullen. Maar deze mogelijkheid geldt enkel voor werknemers die niet aan de voorwaarden voldoen om bij volmacht te stemmen omdat zij geen gevolmachtigde kunnen aanduiden die aan de voorwaarden voldoet. De regelgeving inzake de stemming bij volmacht bepaalt intussen dat men eender welke andere kiezer (dus ook vb. een vriend, een buur, etc…) als gevolmachtigde kan aanduiden waardoor de wettelijke bepaling die voorziet in het recht om afwezig te zijn met behoud van loon om de stemplicht te vervullen, in de praktijk zijn betekenis heeft verloren.
Mag een werknemer die op 26 mei moet werken en die wordt opgeroepen om te zetelen in een stem- of telbureau, afwezig zijn van het werk?
De reglementering inzake klein verlet voorziet in het recht om afwezig te zijn met behoud van loon voor:
- werknemers die het ambt van bijzitter uitoefenen in een hoofdstembureau of enig stembureau bij de parlements-, provincieraads- of gemeenteraadsverkiezingen: zij mogen met behoud van loon afwezig zijn gedurende de tijd die nodig is om hun verplichtingen te vervullen;
- werknemers die het ambt van bijzitter uitoefenen in een hoofdbureau voor stemopneming bij de parlements-, provincieraads- of gemeenteraadsverkiezingen: zij mogen met behoud van loon afwezig zijn gedurende de tijd die nodig is om hun verplichtingen te vervullen én met een maximum van 5 dagen;
- werknemers die het ambt van bijzitter uitoefenen in een hoofdbureau bij de verkiezing van het Europees Parlement: zij mogen afwezig zijn met behoud van loon gedurende de tijd die nodig is om hun verplichtingen te vervullen én met een maximum van 5 dagen.
Het recht om afwezig te zijn met behoud van loon is beperkt tot deze categorieën (bijzitter in een hoofdstembureau, een enig stembureau of een hoofdbureau voor stemopneming).
Wie dus wordt opgeroepen om de rol van voorzitter of secretaris (in eender welk stembureau of bureau voor stemopneming) of bijzitter in een gewoon stembureau of bureau voor stemopneming te vervullen, heeft geen recht om afwezig te zijn met behoud van loon. Aangezien het wel een burgerplicht betreft, zullen deze werknemers het recht hebben om van het werk afwezig te zijn voor de tijd die nodig is om hun burgerplicht te vervullen, maar in hun geval dus zonder recht op loon. Vraag dus steeds aan uw werknemer om u een kopie van de oproepingsbrief te bezorgen zodat u kan nagaan voor welke rol hij precies werd opgeroepen.
De werknemer heeft enkel het recht om afwezig te blijven gedurende de tijd die nodig is om zijn plicht te vervullen. Wat dan met de werknemer die op zondag steeds van 11u tot 17u werkt en die op 26 mei tot 13u het ambt van bijzitter in een stembureau moet uitoefenen? Heeft deze werknemer ook recht op een volledige dag klein verlet? Neen. Voor de uren buiten de tijd die nodig is om zijn plicht te vervullen, heeft de werknemer in principe geen recht op klein verlet. De werknemer kan hiervoor wel steeds vb. vakantie of inhaalrust opnemen. Let wel op, de werkgever moet ook klein verlet toekennen voor de tijd die de werknemer nodig zou hebben om zich van het stembureau naar de werkvloer te begeven.