070102 Arbeidsduur (verdeling per week)

1. Handel in voedingswaren

In het Paritair Comité voor de handel in voedingswaren werd op 5 april 1982 een collectieve arbeidsovereenkomst gesloten betreffende de wekelijkse spreiding van het werk op vijf dagen in de onderneming van de handel in voedingswaren (nr. 7855/CO/119) (KB van 27 augustus 1982, BS 15 september 1982). Zij trad in werking op 1 mei 1982 en geldt voor onbepaalde duur.

De CAO van 5 april 1982 wordt aangevuld door een bijzondere collectieve arbeidsovereenkomst die de basis-CAO op een bepaald punt uitvoert. De laatste bijzondere CAO werd op 5 juli 2017 gesloten (nr. 140975/CO/119). Die laatste bijzondere CAO werd door het sectorakkoord 2019-2020 (nr. 157693/CO/119) en door het sectorakkoord 2021-2022 (nr. 168879/CO/119) verlengd.

De verdeling van de arbeidsduur voor de land- en tuinbouwveilingen wordt specifiek geregeld. De regels zijn terug te vinden in punt 2.

1.1. Basis Cao (5 april 1982): wekelijkse spreiding van het werk over vijf dagen

De wekelijkse arbeidsduur wordt gespreid over vijf dagen per week, eventueel door het instellen van beurtwisselingen.

De ondernemingshoofden mogen zes maal per jaar een gedeelte of al hun personeel tewerkstellen op de gewone rustdag. Zij moeten echter de conventionele wekelijkse arbeidsduur eerbiedigen.

Wanneer men tot deze bepaling zijn toevlucht neemt, worden de betrokken werklieden en werksters hiervan 14 dagen op voorhand verwittigd.

Op aanvraag van de beroepsorganisaties die in het Paritair Comité voor de handel in voedingswaren vertegenwoordigd zijn, kan dit afwijkingen van de bepalingen van artikel 2 toestaan. In dit geval wordt de arbeid op de zesde en op de zevende dag, te bepalen in de afwijking, betaald tegen een bedrag dat ten minste 25 pct. hoger ligt dan het normale loon zoals bepaald door de wetgeving betreffende de feestdagen en onverminderd de eventuele wettelijke loontoeslagen.

Nochtans is de gebeurlijke cumulatie van de loonbijslagen niet van toepassing op de toeslagen zondagarbeid.

1.2. Cao van 5 juli 2017: afwijkingen van de conventionele bepalingen betreffende de vijfdagenweek

Een afwijking wordt toegestaan aan:

1. gespecialiseerde ondernemingen en gespecialiseerde diensten:
   • in groenten en fruit;
   • in vlees;
   • in zuivelproducten;
   • in granen.
2. de ondernemingen die land- of tuinbouwzaden bereiden, voor de periodes van 1 februari tot 31 maart en van 15 juli tot 31 oktober;
3. kleinhandelszaken die een gedeelte of al hun personeel tewerk mogen stellen op de gewone rustdag, mits naleving van de conventioneel wekelijkse arbeidstijd en betaling van een loon dat ten minste 25 % hoger ligt dan het normale loon.

In geval van toepassing van deze afwijking zullen de betrokken arbeiders daarvan ten minste 14 dagen op voorhand verwittigd worden.

1.3. Commentaar

De 2 cao's moeten samen worden gelezen.

Wat moet men eruit besluiten?

1° ALGEMENE afwijking op de verdeling van de wekelijkse arbeidstijd over 5 dagen (art. 2 van de cao van 5 april 1982)

De ondernemingshoofden mogen zes maal per jaar een gedeelte of al hun personeel tewerkstellen op de gewone rustdag. Zij moeten echter de conventionele wekelijkse arbeidsduur eerbiedigen. Wanneer men tot deze bepaling zijn toevlucht neemt, worden de betrokken werklieden en werksters hiervan 14 dagen op voorhand verwittigd.

Dus:

• voor elke werkgever van de sector;
• zesmaal per jaar;
• naleving van de conventionele wekelijkse grens;
• verwittiging 14 dagen op voorhand;
• geen toeslag van 25%;
• geen toestemming van het PC nodig.

2° SPECIFIEKE afwijking op de verdeling van de wekelijkse arbeidstijd over 5 dagen (art. 3 van de cao van 5 april 1982)

Op aanvraag van de beroepsorganisaties die in het Paritair Comité voor de handel in voedingswaren vertegenwoordigd zijn, kan dit afwijkingen van de bepalingen van artikel 2 toestaan. In dit geval wordt de arbeid op de zesde en op de zevende dag, te bepalen in de afwijking, betaald tegen een bedrag dat ten minste 25 pct. hoger ligt dan het normale loon zoals bepaald door de wetgeving betreffende de feestdagen en onverminderd de eventuele wettelijke loontoeslagen. Nochtans is de gebeurlijke cumulatie van de loonbijslagen niet van toepassing op de toeslagen zondagsarbeid.

Op aanvraag kan het PC een afwijking toekennen op het feit om gans het personeel of een gedeelte ervan slechts zesmaal per jaar te laten werken op de gewone rustdag.

Dus:

• toestemming van het PC;
• niet voor alle werkgevers (hangt af van het toepassingsgebied van de afwijking);
• verplichting om de toeslag van 25% te betalen op de 6e en 7e dag.

De enige uitzondering die heden bestaat, is opgenomen in de cao van 5 juli 2017 die het volgende bepaalt:

• een specifiek toepassingsgebied;
• de verplichting om 14 dagen op voorhand te verwittigen.

In welke gevallen moet de toeslag van 25% worden betaald?

Vanaf het ogenblik dat de specifieke derogatie kan worden gebruikt, moet de toeslag van 25% voor de 6e en 7e dag worden betaald krachtens  artikel 3 van de cao van 5 april 1982. Met andere woorden: alle werkgevers die onder het toepassingsgebied van artikel 2 van de cao van 5 juli 201 vallen en de afwijking gebruiken, moeten de toeslag betalen:

• gespecialiseerde ondernemingen en gespecialiseerde diensten: in groenten en fruit, in vlees, in zuivelproducten, in granen;
• ondernemingen die land- of tuinbouwzaden bereiden, voor de periodes van 1 februari tot 31 maart en van 15 juli tot 31 oktober;
• kleinhandelszaken die een gedeelte of al hun personeel tewerk mogen stellen op de gewone rustdag, mits naleving van de conventionele wekelijkse arbeidstijd.

2. Land- en tuinbouwveilingen

In het Paritair Comité voor de handel in voedingswaren werd op 2 september 1993 en CAO gesloten betreffende de specifieke arbeidsvoorwaarden voor de land- en tuinbouwveilingen (KB van 15 september 1994, BS 9 november 1994).

2.1. Vijfdagenweek

De vijfdagenweek wordt voor elke werkman of werkster nageleefd.  Het is de werkgever wel toegestaan deze prestaties over zes dagen per week te spreiden.

2.2. Zaterdagwerk

De werkgevers kunnen naar hun keuze volgens één van de volgende regelingen werklieden of werksters op zaterdag tewerkstellen:

• ofwel wordt aan elke werkman of werkster een minimum van 39 vrije zaterdagen per jaar gewaarborgd;
• ofwel waarborgt de werkgever aan het werkliedenpersoneel één vrije zaterdag op drie in het hoogseizoen en één vrije zaterdag op twee in het laag seizoen.

 In dit laatste geval wordt de lengte van het druk seizoen ten laatste vijf dagen voor de aanvang ervan vastgesteld door de ondernemingsraad, of bij gebrek hieraan door het Comité voor veiligheid en hygiëne, of bij gebrek hieraan door de sociale afvaardiging, of bij gebrek hieraan door de voorzitter van het Paritair Comité voor de handel in voedingswaren na raadpleging van de partijen.