070302 Nieuwe arbeidsregelingen (grote flexibiliteit)

1. Algemeen

De nieuwe arbeidsregelingen (Wet van 17 maart 1987 betreffende de invoering van nieuwe arbeidsregelingen in de ondernemingen), ook grote flexibiliteit genoemd, zijn nieuwe vormen van arbeidsorganisatie die tot doel hebben een optimaal gebruik van de productiemiddelen te bevorderen. De wetgeving met betrekking tot deze nieuwe arbeidsregelingen biedt de werkgever dan ook de mogelijkheid af te wijken van een aantal wettelijke bepalingen.

Toegelaten afwijkingen:

• arbeidsduur: de normale grenzen van de arbeidsduur die worden voorgeschreven door de Wet of door een collectieve arbeidsovereenkomst mogen worden overschreden (maximum 12 uren per dag);
• zondagsrust: de werknemers mogen op zondag worden tewerkgesteld;
• feestdagen: er mag worden afgeweken van het verbod om werknemers op wettelijke feestdagen tewerk te stellen, van de verplichting om een feestdag die met een gewone inactiviteitsdag samenvalt te vervangen en van de verplichting om de arbeid verricht op een feestdag te compenseren door inhaalrust op een normale activiteitsdag;
• nachtwerk: de werknemers die ouder zijn dan 18 jaar mogen ‘s nachts tewerkgesteld worden;
• bouwwerken: er mag afgeweken worden van het verbod om bouwwerken uit te voeren op zaterdag en zondag (verbod ingevoerd door de Wet van 6 april 1960).

Om nieuwe arbeidsregelingen in een onderneming of een activiteitssector te kunnen invoeren, moet daartoe bij het bevoegd paritair comité (of paritair subcomité) een aanvraag worden ingediend door een van de organisaties die deel uit maken van dat comité.

Indien na het aanhangig maken van een aanvraag bij het paritair comité een collectieve arbeidsovereenkomst is gesloten, moet de werkgever:

• de bijzondere procedure voor het invoeren van nieuwe arbeidsrege­lingen in de onderneming, zoals bepaald door deze cao, naleven;
• de afwijkingen op de traditionele wetgeving in acht nemen waarvan de sectorale cao de toepassing toelaat. De sectorale cao kan namelijk, hetzij de draagwijdte van de mogelijke afwijkingen beperken, hetzij bijkomende voorwaarden bepalen.

2. PC 109

In het Paritair Comité voor het kleding- en confectiebedrijf werd op 13 mei 1997 een collectieve arbeidsovereenkomst gesloten betreffende de invoering van nieuwe arbeidsregelingen in de ondernemingen (K.B.  van 4 juni 1999, B.S. van 18 december 1999).

In het Paritair Comité voor het kleding- en confectiebedrijf werd op 16 december 1993 een collectieve arbeidsovereenkomst gesloten betreffende bijzondere regelingen voor de tentenbedrijven (K.B. van 1 maart 1995, B.S. van 6 juli 1995). Ingevolge deze CAO werden de tentenbedrijven uitgesloten van het toepassingsgebied van de CAO betreffende de invoering van nieuwe arbeidsregelingen in de onderneming, algemeen verbindend verklaard bij koninklijk besluit van 22 september 1989. Intussen werd laatstgenoemde CAO vervangen door onderstaande CAO d.d. 13 mei 1997. Vanuit een strikt juridisch standpunt geldt de uitsluiting voor tentenbedrijven dan ook niet langer. De werkgeversfederatie heeft echter bevestigd dat het nog steeds de bedoeling is dat de tentenbedrijven zijn uitgesloten van onderstaande CAO.

2.1. Toepassingsgebied

Deze collectieve arbeidsovereenkomst is van toepassing op de werkgevers en op de werklieden en werksters van de ondernemingen welke onder het Paritair Comité voor het kleding- en confectiebedrijf ressorteren.

Niet van toepassing is op de ondernemingen die tenten vervaardigen, behandelen, herstellen, onderhouden, verhuren, plaatsen of er handel in drijven en op de arbeiders en arbeidsters die zij tewerkstellen (voor meer informatie hieromtrent, zie hoger).

2.2. Gemiddelde wekelijkse arbeidsduur

De gemiddelde wekelijkse arbeidsduur bedraagt 37.30 uur sedert het jaar 1985.
Het theoretisch aantal te presteren arbeidsuren per jaar, met inbegrip van de betaalde feestdagen en de dagen van schorsing van de arbeidsovereenkomst bedraagt 1.950 uren sedert het jaar 1985.

2.3. Overschrijding van de grenzen van de arbeidsduur

Het maximum aantal arbeidsuren per week bedraagt in alle ondernemingen 42.30 uur, zijnde 5 uren boven de in de sector voorziene wekelijkse arbeidsduur van 37.30 uur. Per dag mag het maximum aantal te presteren uren nooit meer dan 9 uur bedragen.
De toepassing van de nieuwe arbeidsregelingen is beperkt tot maximaal 60 uur per kalenderjaar.

Indien de nieuwe arbeidsregelingen toegepast worden, wordt geen bijkomende vergoeding betaald voor de eerste 2 uren en 30 minuten, die gepresteerd worden boven de in het arbeidsreglement voorziene arbeidsduur.
Een bijkomende vergoeding van 10 pct. op het basisloon wordt betaald voor de gepresteerde uren die 2 uren en 30 minuten tot 5 uren boven de in het arbeidsreglement voorziene arbeidsduur liggen.

Wanneer beroep gedaan wordt op het presteren van nieuwe arbeidsregelingen worden de betrokken werknemers hiervan minstens vijf kalenderdagen op voorhand verwittigd.

2.4. Zaterdagarbeid

Mits goedkeuring door het paritair comité kunnen de nieuwe arbeidsregelingen ingevoerd worden op zaterdagvoormiddag tot 13  uur. In dit geval worden de op zaterdagvoormiddag gepresteerde uren vergoed met een toeslag van 10 %.
Wanneer beroep gedaan wordt op zaterdagvoormiddagarbeid worden de betrokken werknemers hiervan minstens 7 kalenderdagen op voorhand verwittigd.

2.5. Inhaalrust

 De periode voor recuperatie van overschrijdingen van de arbeidsduur wordt tot een periode van maximum één jaar verlengd. De onderneming moet aldus op jaarbasis de gemiddelde arbeidsduur respecteren.
Het vaststellen van de recuperatiedagen gebeurt door de ondernemingsraad. Bij ontstentenis van een OR gebeurt dit in overleg tussen werkgever en VA ; bij ontstentenis van een syndicale afvaardiging in overleg tussen werkgever en werknemers en de plaatselijke afgevaardigden van de representatieve werknemersorganisaties.
De recuperatiedagen dienen bij voorkeur collectief vastgesteld te worden indien alle werknemers van de onderneming of de afdeling, bij de invoering van de nieuwe arbeidsregelingen zijn betrokken.

2.6. Procedure

2.6.1. Informatie

Wanneer de werkgever voornemens is nieuwe arbeidsregelingen in te voeren, moet hij voorafgaandelijk aan de werknemers schriftelijke informatie verstrekken omtrent het soort van arbeidssysteem en omtrent de factoren die de invoering ervan rechtvaardigen.
Wanneer er een ondernemingsraad bestaat, ontvangt hij die informatie.
Bij ontstentenis van een OR wordt de informatie aan de VA gegeven. Bij ontstentenis van een VA wordt de informatie verstrekt aan de plaatselijke afgevaardigden van de representatieve werknemersorganisaties en individueel van elke werknemer.

2.6.2. Invoering van de nieuwe arbeidsregeling

De bij de invoering van de nieuwe arbeidsregelingen betrokken werknemers mogen zijn tewerkgesteld in het kader van een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde duur, bepaalde duur of voor een duidelijk omschreven werk.

Bij de invoering van de nieuwe arbeidsregelingen moet de inschakeling van de werknemers in die regelingen, in de mate van het mogelijke, op vrijwillige basis gebeuren.
Indien niet alle werknemers van de onderneming of van een afdeling van de onderneming bij de invoering van de nieuwe arbeidsregelingen zijn betrokken, mag de inschakeling van de werknemers in die regelingen slechts op vrijwillige basis geschieden.

2.6.3. Arbeidsregelingen

Indien er een ondernemingsraad bestaat, brengt deze de nodige wijzigingen in het bestaande arbeidsreglement aan ter invoering van de nieuwe arbeidsregelingen.
Bij ontstentenis van een OR, wordt het arbeidsreglement gewijzigd in overleg tussen werkgever en VA, of bij ontstentenis van een VA, tussen werkgever en werknemers en de plaatselijke afgevaardigden van de representatieve werk-nemersorganisaties.
Op het vlak van de onderneming, hetzij in de ondernemingsraad of bij ontstentenis van deze, in overleg tussen de werkgever en de VA, of, bij ontstentenis van deze, in overleg tussen de werkgever en de plaatselijke afgevaardigden van de representatieve werknemersorganisaties, worden de begin- en einddatum van één of meerdere "periodes van hoge activiteit" bepaald.
De totale duur van deze periodes van hoge activiteit mag per kalenderjaar niet meer dan 6 maand bedragen.

2.7. Betaling van het loon

Wanneer in het kader van deze overeenkomst een nieuwe arbeidsregeling in een onderneming wordt ingevoerd, wordt het loon van de werknemers betaald overeenkomstig artikel 9bis van de wet van 12 april 1965 betreffende de bescherming van het loon der werknemers.
Overeenkomstig artikel 9quater van dezelfde wet, zal de werknemer worden ingelicht over de staat van zijn prestaties met betrekking tot de dagelijkse en de wekelijkse arbeidsduur die hij moet verrichten.

Krachtens artikel 9bis van de loonbeschermingswet dient het normale loon aan 100 % betaald te worden op het ogenblik van de recuperatie.