In bepaalde gevallen zijn sociale documenten die in de verkeerde taal werden opgesteld, nietig als gevolg van de taalwetgeving in arbeidsbetrekkingen.
In België wordt het taalgebruik in arbeidsbetrekkingen bij wet geregeld. En het is best zich hieraan te houden om onaangename verrassingen te vermijden. Aktes en documenten die niet in de juiste taal zijn opgesteld, kunnen namelijk nietig zijn en zelfs door absolute nietigheid worden getroffen. We merken hierbij op dat de naleving van de taalvoorschriften enkel geldt voor de werkgever.
Principe: de taal van de bedrijfszetel
Het belangrijkste criterium voor de bepaling van de te gebruiken taal is de ligging van de bedrijfszetel van de onderneming.
Zo wordt het Nederlands in het Nederlandse taalgebied gebruikt en het Frans in het Franse taalgebied. In deze twee taalgebieden zijn akten of documenten die niet in de voorgeschreven taal werden opgesteld, nietig. Met andere woorden: een arbeidsovereenkomst die in de verkeerde taal is opgesteld, is nietig en kan geen uitwerking hebben. Het document in kwestie moet dan worden vervangen door een ’nieuw document‘, dat enkel voor de toekomst uitwerking heeft.
Uitzonderingen
Er bestaan echter welbepaalde uitzonderingen op dit basisprincipe.
-
Brussels Hoofdstedelijk Gewest
In ondernemingen waarvan de bedrijfszetel in een van de 19 Brusselse gemeenten gelegen is, worden de arbeidsbetrekkingen geregeld in de taal van de werknemer.
-
Faciliteitengemeenten
In de faciliteitengemeenten wordt het Nederlands of het Frans gebruikt al naargelang ze in Vlaanderen of Wallonië gelegen zijn. Wanneer de bedrijfszetel bijvoorbeeld in een van de faciliteitengemeenten van de Brusselse rand is gevestigd, moet de werkgever bijgevolg het Nederlands gebruiken.
-
Duitstalige Gemeenschap
In ondernemingen waarvan de bedrijfszetel in het Duitse taalgebied gelegen is, moet het Duits worden gebruikt.
We merken hierbij op dat de documenten die in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, de faciliteitengemeenten en het Duitse taalgebied niet in de voorgeschreven taal zijn opgesteld, niet aan de werknemer kunnen worden tegengeworpen. Het document in kwestie moet worden vervangen door een ’nieuw document‘, dat de geldigheid van het oorspronkelijke document wel met terugwerkende kracht behoudt.
Wat met arbeidsovereenkomsten met een grensoverschrijdend karakter?
Onder arbeidsovereenkomsten met een grensoverschrijdend karakter verstaat men in deze overeenkomsten die door niet-Belgische component worden gekenmerkt. Dit heeft dus geen betrekking op louter Belgische situaties. De partijen van dit soort overeenkomst beheersen niet noodzakelijk het Nederlands, Frans of Duits. Om hun vrije en geïnformeerde toestemming te kunnen geven, is het belangrijk dat hun overeenkomst in een andere taal kan worden opgesteld.
In het Waalse Gewest, het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en de faciliteitengemeenten is een vertaling met dezelfde rechtsgeldigheid toegelaten. Dit was echter niet het geval in Vlaanderen waar een decreet het principe van de taalexclusiviteit tot regel maakt. Omdat het Hof van Justitie van de Europese Unie had geoordeeld dat dit decreet een hinderpaal was voor het vrij verkeer, herzag de Vlaamse wetgever het decreet. Sinds 2 mei 2014 kan voor een individuele arbeidsovereenkomst een aanvullende, rechtsgeldige versie worden opgesteld in een van de officiële talen van de Europese Unie of in een officiële taal van een van de lidstaten van de Europese Economische Ruimte wanneer gebruik wordt gemaakt van het recht op vrij verkeer. Het moet in ieder geval een taal zijn die door alle partijen wordt begrepen. Deze mogelijkheid staat wel enkel indien het vrij verkeer van werknemers van toepassing is.