0704 Sociale begeleidingsmaatregelen voor nachtwerk

In het Paritair Comité voor de voedingsnijverheid werd op 7 mai 1998 een collectieve arbeidsovereenkomst gesloten betreffende de nachtarbeidspreiding. Deze collectieve arbeidsovereenkomst werd algemeen verbindend verklaard door een koninklijk besluit van 29 april 1999 en gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad van 27 november 1999.

Een andere CAO werd op 9 september 1999 (52510/CO/118) gesloten houdende verlenging van de CAO van 7 mei 1998 betreffende de nachtarbeid. Deze collectieve arbeidsovereenkomst werd algemeen verbindend verklaard door een koninklijk besluit van 7 januari 2001 en gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad van 24 januari 2001.

Wij geven U hierna de integrale tekst van de CAO van 7 mei 1998, gewijzigd door de CAO van 9 september 1999.

Voor de premie voor nachtarbeid, zie onze omzendbrief Hfdst.4.1.2.3.

Tekst van de CAO

Artikel 1 - Inleiding

Het paritair comité voor de arbeiders van de voedingsindustrie heeft zich over de toepassing van de wet betreffende de nachtarbeid van 17 februari l997 gebogen, in overeenstemming met artikel 10 van deze wet.

Deze collectieve arbeidsovereenkomst heeft als doel sociale begeleidingsmaatregelen voor nachtwerk te ontwerpen.

Om deze reden is het nuttig om te herhalen dat nachtarbeid reeds gereglementeerd en omkaderd is door:

-        de arbeidswet die voorziet in een algemeen kader voor nachtarbeid;

-        de collectieve arbeidsovereenkomst nr. 46 die begeleidingsmaatregelen op interprofessioneel niveau inhoudt wat betreft het arbeidscontract van onbepaalde duur, de vrijwilligheid, de voorwaarden om terug te keren naar een ander werksysteem, het vervoer, de uurroosters en de equivalente rechten;

-        en andere maatregelen die onbetwistbaar toegepast moeten worden in geval van nachtarbeid, zoals in artikel 20, 2° van de wet over de arbeidsovereenkomsten (verplichting van de werkgever om veilige arbeidsomstandigheden te organiseren), in artikel 42 e.v. van de arbeidswet (profylactisch verlof), in artikel 54ter, eerste alinea (bescherming van de alleen werkende arbeiders), en artikels 124 en verder (medische onderzoeken) van het ARAB.

Wat betreft de financiële compensaties verwijst het paritair comité naar de conventionele maatregelen zoals zij bestaan op sectorniveau van de voedingsindustrie.

Door de bijkomende waarborgen die zij bezit, is deze collectieve arbeidsovereenkomst complementair aan al deze teksten.  Het paritair comité beschouwt het geheel als de sociale omkadering van de nachtarbeid.

Naast de collectieve arbeidsovereenkomst zal het paritair comité een gunstig advies uitbrengen bij de Koning voor nachtarbeid bij ploegenarbeid.

Artikel 2 - Toepassingsgebied

Deze collectieve arbeidsovereenkomst is van toepassing op de werkgevers en werklieden van de ondernemingen die ressorteren onder de bevoegdheid van het paritair comité van de voedingsnijverheid.

 voedingsindustrie en op hun arbeiders en arbeidsters.

Artikel 3 - Aanbevelingen

Vooraleer regelingen van nachtarbeid te organiseren dienen de werkgevers, de arbeiders en arbeidsters, en in voorkomend geval de ondernemingsraad en de vakbondsafvaardiging, elkeen volgens zijn bevoegdheid, een studie te maken van:

-        alle alternatieven om de "machinetijd" uit te breiden of om een antwoord te vinden op de nood om de arbeidsorganisatie aan te passen aan de eisen van de markt of van de seizoenen;

-        de beste modaliteiten van uurroosters van opeenvolgende ploegen of van vaste nachtploegen om de nadelen van nachtarbeid zo veel mogelijk te beperken.

Commentaar

De sociale partners van het paritair comité nr. 118 benadrukken dat de uurroosters aangepast kunnen worden om te beantwoorden aan problemen die bepaalde arbeiders zouden kunnen ondervinden.  Zij stellen dus voor om bv. een vaste nachtploeg als alternatief voor "het 3-ploegensysteem" te bestuderen.

Artikel 4 - Kennismakingsperiode

§1  -     Onverkort de wettelijke en conventionele bepalingen ter zake, hebben de arbeiders en arbeidsters, die tewerkgesteld zijn in een andere arbeidsregeling en die worden overgeheveld naar een arbeidsregeling met prestaties tussen 22 uur en 5 uur, gedurende 4 maanden het recht om, door middel van een opzegging van 7 dagen, terug te keren naar zijn vorige dagregeling.  Deze "terugstapmogelijkheid" kan niet ingeroepen worden wanneer alle arbeiders en arbeidsters van een afdeling, overgeheveld worden naar een arbeidsregeling met prestaties tussen 22 uur en 5 uur.

Gedurende deze periode van kennismaking van de arbeidsregeling met prestaties tussen 22 uur en 5 uur, is het mogelijk de betrokken arbeider of arbeidster in de dagregeling die hij/zij verlaat te vervangen door een interimkracht.

Commentaar

Deze bepaling is gebaseerd op art. 9 §5 van de wet van 17 februari 1997.

Kunnen geen beroep doen op deze regeling van kennismakingsperiode, de arbeiders en arbeidster die zich in de loop van de drie jaar voorafgaand aan de wijziging van arbeidsregeling ofwel verbonden hebben 's nachts te werken ofwel effectief in een arbeidsregeling tussen 22 uur en 5 uur tewerkgesteld zijn geweest.

§2  De arbeiders en arbeidsters die geregeld tewerkgesteld zijn in een arbeidsregeling met prestaties tussen 22 uur en 5 uur, moeten op hun verzoek bij voorrang een vacant geworden betrekking in een andere arbeidsregeling verkrijgen voor zover zij in aanmerking komen rekening houdend met hun kwalificatie en terzelfder tijd ofwel dwingende of medische redenen kunnen inroepen die prestaties tussen 22 uur en 5 uur onmogelijk maken ofwel kunnen aantonen dat zij reeds 20 jaar geregeld tussen 22 uur en 5 uur gewerkt hebben.

Commentaar

Onder "dwingende reden" moet worden verstaan, zoals CAO nr. 45 het voorschrijft, elke niet te voorziene, los van het werk staande gebeurtenis die de noodzakelijke tussenkomst van de werknemer vereist en dit voorzover de uitvoering van de arbeidsovereenkomst deze tussenkomst onmogelijk maakt.

Artikel 5 - Inlichtingen betreffende de werkgelegenheid

Bovenop de jaarlijkse informatie betreffende de werkgelegenheid in de onderneming, zoals bepaald in artikel 5 van de CAO nr. 9, moet de werkgever de ondernemingsraad inlichten over het rechtstreeks of onrechtstreeks effect van de nachtarbeid betreffende de tewerkstelling van het geheel of van een categorie van het personeel van de onderneming.

Artikel 6 - Eerbied voor bestaande regelingen

Deze collectieve arbeidsovereenkomst doet geen afbreuk van de bestaande, meer voordelige maatregelen voor de arbeiders en arbeidsters, die overeengekomen zijn op het niveau van de ondernemingen.

Artikel 7 - Sociale vrede

De partijen verbinden er zich toe om gedurende de geldigheidsperiode van deze CAO geen bijkomende eisen te stellen betreffende de sociale omkadering van de nachtarbeid.

Commentaar

Deze clausule van sociale vrede sluit natuurlijk de integrale toepassing van o.a. de collectieve arbeidsovereenkomst nr. 46 niet uit.

Artikel 8 - Duur van de CAO

Onderhavige collectieve arbeidsovereenkomst treedt in werking op de dag van haar ondertekening en loopt ten einde op 30 juni 2001. Onderhavige collectieve arbeidsovereenkomst treedt in werking op de dag van haar ondertekening en loopt ten einde op 30 juni 2001.

Ze zal slechts uitdrukkelijk hernieuwd worden na evaluatie van de integrale toepassing ervan in de ondernemingen.