35 Nieuwe arbeidsregelingen

In het kader van en binnen de voorwaarden bepaald door de wet van 17 maart 1987 betreffende de invoering van nieuwe arbeidsregelingen in de ondernemingen (verschenen in het Belgisch Staatsblad van 12 juni 1987) en door de collectieve arbeidsovereenkomst nr. 42 van 2 juni 1987 betreffende de invoering van nieuwe arbeidsregelingen in de ondernemingen, gesloten in de Nationale Arbeidsraad (algemeen verbindend verklaard door een koninklijk besluit van 18 juni 1997 en verschenen in het Belgisch Staatsblad van 26 juni 1987), gewijzigd door een collectieve arbeidsovereenkomst nr. 42bis van 10 november 1987 (algemeen verbindend verklaard door een koninklijk besluit van 14 januari 1988 en verschenen in het Belgisch Staatsblad van 3 februari 1988) is het mogelijk af te wijken van de wettelijke bepalingen inzake zondagsarbeid, nachtarbeid, arbeidsduur en tewerkstelling tijdens feestdagen.

Deze nieuwe arbeidsregelingen dienen voorzien te worden in een collectieve arbeidsovereenkomst gesloten in een paritair orgaan (paritair comité of subcomité), of bij ontstentenis van een dergelijke overeenkomst, in een overeenkomst gesloten in de onderneming.  In artikel 7  van de voormelde CAO nr. 42 werd evenwel bepaald dat de onderhandeling op ondernemingsniveau maar kan geschieden bij ontstentenis van een collectieve arbeidsovereenkomst, gesloten in het paritair comité binnen zes maanden vanaf de aanhangigmaking bij de voorzitter van het paritair comité door de meest gerede partij.

In het Paritair Comité voor de metaal-, machine- en elektrische bouw werd op 15 juni 1998 een collectieve arbeidsovereenkomst gesloten inzake de sectorale omkadering van de regimes met nachtprestaties waarover een akkoord werd bereikt na 8 april 1998.  Deze CAO werd neergelegd op de griffie van de dienst der collectieve arbeidsovereenkomst en geregistreerd op 27 juli 1998 onder het nr. 48.738/CO/111.  Het bericht van neerlegging verscheen in het Belgisch Staatsblad van 25 september 1998.

Wij geven u hierna de integrale tekst van deze CAO.

HOOFDSTUK I – Inleidende bepalingen

Artikel 1 – Toepassingsgebied

Deze overeenkomst is van toepassing op de werkgevers en arbeiders van de ondernemingen welke ressorteren onder het Paritair Comité voor de metaal-, machine- en elektrische bouw, met uitzondering van de ondernemingen welke bruggen en metalen gebinten monteren.

Onder arbeiders wordt verstaan de mannelijke en vrouwelijke arbeiders.

Artikel 2 – Voorwerp

a)  Deze collectieve arbeidsovereenkomst wordt gesloten in toepassing van de collectieve arbeidsovereenkomst nr. 42 betreffende het invoeren van nieuwe arbeidsregelingen in ondernemingen.  Aldus verkrijgen de partijen een afwijking op het verbod om nachtarbeid te verrichten, zoals bepaald in artikel 35 van de arbeidswet van 16/3/1971.

Onder nachtarbeid wordt verstaan de prestaties gewoonlijk verricht tussen 20 en 6 u met uitsluiting van :

- prestaties uitlsuitend verricht tussen 6 en 24 u

- prestaties die gewoonlijk vanaf 5 u ‘s morgens worden aangevat.

b) Alle elementen van de wet van 17/2/1997 inzake nachtarbeid die niet specifiek onderhandeld zijn in de twee sectorale omkaderingscollectieve arbeidsovereenkomsten dd. 8 april 1998 inzake nachtarbeid, blijven van kracht.

Artikel 3

Het principe van de vrijwilligheid wordt toegepast op arbeiders die in de arbeidsregelingen voorzien in artikel 6, stappen.

Artikel 4 – Positieve weerslag op de tewerkstelling

De invoering van de nieuwe arbeidsregelingen moet een positieve weerslag hebben op de werkgelegenheid.

Die positieve weerslag kan met name het gevolg zijn van een toename van het aantal tewerkgestelde werknemers, van de vermindering van het aantal dagen gedeeltelijke werkloosheid of van de vermindering van het aantal in vooruitzicht gestelde ontslagen in het kader van de procedure die voor collectief ontslag is vastgesteld.

Artikel 5 – Contractvormen

De bij de invoering van de modellen betrokken werknemers moeten zijn tewerkgesteld in het kader van een arbeidsovereenkomst van onbepaalde duur.

Zij mogen evenwel worden tewerkgesteld met een arbeidsovereenkomst van bepaalde duur of voor een duidelijk omschreven werk in de ondernemingen en voor de categorieën van werknemers waarvoor deze vorm van arbeidsovereenkomst strookt met het gebruik.

Conform artikel 9 g) wordt deze thematiek op ondernemingsvlak besproken.

HOOFDSTUK II – Nieuwe arbeidsregimes met nachtprestaties

Artikel 6

Drieploegenstelsels evenals arbeidsregelingen met vaste nachtprestaties worden als sectorale modellen weerhouden.  Deze modellen zijn automatisch toepasbaar op ondernemingsvlak.

a)  Onder driepoegenstelsel wordt verstaan een systeem ingevoerd met roterende ploegen van telkens 8 uren die elk beurtelings de voormiddag, de namiddag en de nachtploeg betrekken gespreid over een periode van 5 dagen gaande van maandag tot vrijdag.

b)  Onder arbeidsregeling met vaste nachtprestaties wordt verstaan twee dagploegen van telkens 8 uren en één nachtploeg van 8 uren, gaande van maandag tot vrijdag.

Artikel 7 – Procedure

a) Wanneer de werkgever voornemens is de modellen voorzien in artikel 6 in te voeren, moet hij voorafgaandelijk aan de werknemers schriftelijke informatie verstrekken omtrent het soort arbeidsregeling dat hij wil invoeren en omtrent de factoren die de invoering ervan rechtvaardigen.  Ook de concrete omkaderingsmaatregelen voorzien in artikel 9 van deze collectieve arbeidsovereenkomsten en de concrete uurroosters worden besproken met de leden van de syndicale delegatie of, bij ontstentenis, met de individuele werknemers.

b) Indien een onderneming met syndicale delegatie één van de in artikel 6 voorziene modellen wenst in te voeren, wordt het arbeidsreglement door de werkgever in die zin aangepast.

Commentaar: volgens artikel 15 van het nationaal akkoord gesloten op 18/05/2009 gebeurt de in artikel 7b bedoelde aanpassing van het arbeidsreglement na invoering van het model automatisch.

c) Indien een onderneming zonder syndicale delegatie één van de in artikel 6 voorzienen modellen wenst in te voeren, worden de resultaten van de besprekingen met de werknemers, zoals voorzien in artikel 7 a), ter goedkeuring van het nationaal paritair comité 111 voorgelegd.

In geval van eenparig advies van het betrokken paritair comité wordt het model automatisch toepasbaar op ondernemingsvlak.  Het arbeidsreglement wordt door de werkgever aangepast.

Artikel 8

a) Ondernemingen met syndicale delegatie die gebruik wensen te maken van andere arbeidsregimes met nachtprestaties dan deze voorzien in artikel 6 van deze collectieve arbeidsovereenkomst, dienen ofwel de procedure voorzien in de wet van 17/2/1997 toe te passen, ofwel een collectieve arbeidsovereenkomst te sluiten in uitvoering van deze sectorale collectieve arbeidsovereenkomst.

b) Ondernemingen zonder syndicale delegatie die gebruik wensen te maken van andere arbeidsregimes met nachtprestaties dan deze voorziet in artikel 6 van deze collectieve arbeidsovereenkomst, dienen de procedure voorzien in artikel 7 c) van deze collectieve arbeidsovereenkomst na te leven.

HOOFDSTUK III – Omkaderingsmaatregelen

Artikel 9

a)  De wet van 17/2/1997 stelt dat de collectieve arbeidsovereenkomsten nr. 46 en 49 gesloten in de Nationale Arbeidsraad bij arbeidsregelingen met nachtprestaties dienen nageleefd te worden, evenals de bepalingen van het advies nr. 1189 uitgebracht door de Nationale Arbeidsraad.

b)  De zwangere werkneemster, tewerkgesteld in een arbeidsregeling met nachtprestaties, heeft het recht om, na schriftelijk verzoek, gestaafd door medisch attest, in een arbeidsregeling zonder nachtprestaties te worden tewerkgesteld met behoud van minimum het inkomen verbonden aan nachtprestaties en dit tot 3 maanden na de bevallingsrust.

c) In regimes met nachtprestaties geldt het principe van gelijk loon en gelijke functieclassificaties (mannen/vrouwen).

d) Onverminderd de collectieve arbeidsovereenkomst nr. 45 en de sectorale regeling familiaal verlof overeenkomstig het naionaal akkoord 1973-74, zullen op ondernemingsvlak na sociaal overleg sluitende afspraken gemaakt worden over de tijdelijke terugkeer van werknemers, naar een arbeidsregeling zonder nachtprestaties in geval van ernstige medische of familiale redenen.

e) De werknemer tewerkgesteld in regimes met nachtprestaties kan op zijn verzoek bij voorrang een vacante betrekking met dagprestaties verkrijgen in zoverre hij aan de vereiste kwalificaties voldoet.

f) De werkgever dient aandacht te besteden aan de veiligheid van de nachtwerkers, te zorgen voor het nodige toezicht en voor de bereikbaarheid van de vertrouwenspersonen inzake « ongewenst seksueel gedrag ».

g) De thematiek van interimarbeid en de contracten van bepaalde duur kan in de omkaderingsmaatregelen besproken woden op ondernemingsvlak.

Artikel 10

Deze collectieve arbeidsovereenkomst wordt neergelegd ter Griffie van de Dienst der Collectieve Arbeidsbetrekkingen.

De algemeen verbindend verklaring wordt aangevraagd.

Artikel 11

Deze collectieve arbeidsovereenkomst is gesloten voor onbepaalde duur.  Ze kan worden opgezegd per aangetekende brief te betekenen aan de andere partij met een opzeggingstermijn van 6 maanden.

Deze collectieve arbeidsovereenkomst treedt in werking op 8/4/1998.