Door boerenprotest niet of te laat op het werk : recht op loon ? tijdelijke werkloosheid ?
Van
op
1 Februari 2024
Boze boeren werpen wegblokkades op waardoor de werknemer niet of te laat op het werk komt. In sommige gevallen zal hij recht hebben op loon, in andere gevallen op tijdelijke werkloosheidsuitkeringen
Wat te doen als werkgever als je werknemer niet of te laat op het werk komt ingevolgde de wegblokkades die boze boeren deze week hebben opgeworpen. Moet je zijn loon betalen of kan je hem tijdelijk werkloos stellen?
1. Werknemer geraakt niet of niet tijdig op het werk
1.1. Onderbroken arbeidsdag
In het geval de blokkades onvoorzienbaar zijn, kan de werknemer aanspraak maken op een gewaarborgd dagloon indien aan volgende voorwaarden voldaan is:
- de werknemer moet arbeidsgeschikt zijn op het ogenblik dat hij zich naar het werk begeeft;
- hij begeeft zich normaal naar het werk;
- de oorzaak van het te laat komen of van de afwezigheid doet zich voor op de weg naar het werk;
- de oorzaak van de vertraging of van de afwezigheid is onafhankelijk van de wil van de werknemer.
De werknemer zal dan moeten aantonen dat hij alle redelijke inspanningen heeft geleverd om het werk tijdig te bereiken, maar dat hij er ondanks deze inspanningen toch niet (op tijd) kon geraken.
Gezien het onvoorspelbare karakter van de wegblokkades, zal de werknemer voor de eerste dag in de meeste gevallen recht hebben op gewaarborgd dagloon. Dit kan ook het geval zijn voor de daaropvolgende dagen gezien het onvoorspelbare karakter van de wegblokkades qua plaats en ogenblik.
Wanneer deze acties voorspelbaar zijn en aangekondigd worden zodat de werknemer zich kan organiseren, zal hij geen recht op loon meer kunnen eisen ingeval hij niet of niet tijdig op het werk geraakt.
1.2. Tijdelijke werkloosheid
Blijven de wegblokkades aanhouden, dan kan desgevallend beroep gedaan worden op tijdelijke werkloosheid. Het Beheerscomité van de RVA moet wel haar goedkeuring geven.
2. Bericht van de RVA van 31 januari 2024
In principe aanvaardt de RVA dat deze situatie kan vallen onder de noemer “overmacht”, voor zover aan de gekende definitie daarvan is voldaan, hetzij een plotse en onvoorzienbare gebeurtenis, onafhankelijk van de wil van de partij die zich daarop beroept, en die de uitvoering van de arbeidsovereenkomst tijdelijk volledig onmogelijk maakt.
De geviseerde situaties zijn daarbij vooral transportbedrijven, distributiecentra, bouwbedrijven … die bijvoorbeeld niet op een plaats van bestemming kunnen raken of die hun specifieke distributiewerk niet meer kunnen verrichten.
Er dient daarnaast rekening te worden gehouden met het recht op gewaarborgd dagloon, indien de werknemer zich naar het werk heeft begeven, wat in voorkomend geval de betaling van een uitkering uitsluit. Het is uiteraard ook niet mogelijk dat bijvoorbeeld voorziene verlofdagen worden omgezet in dagen tijdelijke werkloosheid.
Het gegeven dat de uitvoering van de arbeidsovereenkomst enkel zou worden bemoeilijkt of er minder werk zou zijn, rechtvaardigt geen beroep op tijdelijke werkloosheid wegens overmacht. Het is ook niet de bedoeling dat de werkgever de werknemers louter “preventief” niet zou laten werken.
Wat betreft het “gebrek aan leveringen”, dient daarmee restrictief en omzichtig te worden omgegaan. Indien dit bijvoorbeeld het gevolg is van een bewuste organisatorische keuze van de werkgever om slechts zeer beperkte tot geen voorraden aan te leggen, is dit een economisch gegeven (cf. de gekende problematiek naar aanleiding van de vermindering van het vergoedingspercentage van de uitkeringen).
Hoe dan ook dient de werkgever die een beroep op tijdelijke werkloosheid wegens overmacht wenst te doen daartoe een gemotiveerde elektronische aangifte te doen, waarna het plaatselijke werkloosheidsbureau ieder geval op zich zal beoordelen. Beslissingen van de RVA kunnen ook geen afbreuk doen aan individuele rechten die een werknemer meent te kunnen laten gelden.