In juli 2017 hebben de sociale partners van het Paritair comité voor de begrafenisondernemingen (PC 320) een "plan voor een eerlijke concurrentie" ondertekend. Dit plan voorziet in de invoering van een statuut van gelegenheidswerknemer in de sector.
De status van gelegenheidswerknemers bestaat al in de landbouw-, tuinbouw- en horecasectoren. Dit zal binnenkort ook het geval zijn voor de begrafenissector. We leggen u hierna uit wat dit inhoudt.
Doel
In de begrafenissector moet de werkgever vaak mensen tewerkstellen voor zeer korte en onregelmatige prestaties (bv. 1 of 2 uur/dag voor hooguit een paar keer per week) zonder dat dit werk op voorhand kan worden gepland.
Momenteel houdt dit zware administratieve formaliteiten in (schriftelijke arbeidsovereenkomsten, aanplakking van uurroosters, enz.) die niet in verhouding staan tot de zeer beperkte omvang van deze tewerkstellingen. Dit heeft tot gevolg dat de sector zeer gevoelig is voor sociale fraude: constructies van schijnzelfstandigheid, illegale terbeschikkingstelling …
Om dit soort praktijken te vermijden werd een overeenkomst tot invoering van een statuut van gelegenheidswerknemer met eigen modaliteiten afgesloten in het Paritair comité voor de begrafenisondernemingen (PC 320). Het statuut van gelegenheidswerknemer moet de administratieve lasten van de werkgevers verminderen en een antwoord geven op de onmogelijkheid om het werk te plannen.
Voor welke werknemers?
De collectieve arbeidsovereenkomst betreffende gelegenheidswerknemers in de begrafenisondernemingen is van toepassing op oproepbare werknemers zonder vast uurrooster die werken op vrijwillige basis.
Met andere woorden: het gaat daarbij uitsluitend om de werknemers die occasioneel, ter gelegenheid van een overlijden:
- taken als bode verrichten, transporten verzorgen, opbaringen verzorgen, een rouwkapel plaatsen, het onthaal in het rouwcentrum verzorgen en/of bij de koffietafel helpen;
- de kist met het stoffelijk overschot of de urne met de as van de overledene dragen, in de (ceremonie-) wagen plaatsen, de nabestaanden begeleiden en/of de (ceremonie-) wagen besturen en net houden.
Werknemers met onregelmatige en korte prestaties
Het gaat hierbij uitsluitend om werknemers die bij dezelfde werkgever niet meer presteren dan:
- 200 dagen per jaar
En
- Maximaal 800 uren per jaar.
NB: Gepensioneerden mogen meer dan 200 dagen en 800 uur per jaar gelegenheidsarbeid verrichten.
Voorwaarden
1. Raamovereenkomst
Het wetsontwerp voorzag oorspronkelijk in de vervanging van de schriftelijke arbeidsovereenkomst door een dagelijkse Dimona, met vermelding van het begin- en einduur van de prestatie. Dit blijft in de definitieve wettekst staan.
De cao voegt nog een verplichting toe. Uiterlijk bij aanvang van de eerste tewerkstelling moeten werkgever en werknemer schriftelijk een raamovereenkomst sluiten. Een model werd in de cao vastgesteld en is hier beschikbaar.
Bij iedere effectieve tewerkstelling in het kader van een dergelijke raamovereenkomst wordt tussen de werkgever en de gelegenheidswerknemer een arbeidsovereenkomst voor gelegenheidsarbeid gesloten voor een bepaalde tijd of voor een duidelijk omschreven werk. Deze arbeidsovereenkomst voor gelegenheidsarbeid kan schriftelijk of mondeling worden gesloten.
2. Tijdsopvolging
De werkgever zal voor de gelegenheidswerknemers die hij tewerkstelt bovendien gebruik moeten maken van een elektronisch systeem van tijdsopvolging waarbij de werknemer telkens het begin en het einde van de prestatie elektronisch zal registreren, waarna de opgetekende gegevens automatisch zullen worden overgemaakt aan de sociaalrechtelijke instanties (al dan niet via een sociaal secretariaat).
3. Arbeidsduur
Bepaalde afwijkingen op de minimale dagelijkse en wekelijkse arbeidsduur die reeds in de begrafenissector bestaan, zijn ook van toepassing op gelegenheidswerknemers.
a. minimale dagelijkse arbeidsduur
In principe bepaalt de wet dat de duur van elke werkperiode niet minder dan drie uur mag bedragen. Afwijking is echter mogelijk via een collectieve arbeidsovereenkomst. Dit is het geval in de begrafenissector. Elke werkperiode van een gelegenheidswerknemer mag dan ook minder dan drie uur (maar toch niet minder dan één uur) bedragen.
b. minimale wekelijkse arbeidsduur
In principe mag de wekelijkse arbeidsduur van een deeltijdse werknemer niet minder zijn dan 1/3 van de wekelijkse arbeidsduur van voltijdse werknemers van dezelfde categorie in de onderneming. Afwijking is echter mogelijk via een collectieve arbeidsovereenkomst. Dit is het geval in de begrafenissector. Bijgevolg mag de wekelijkse duur van de prestaties van een deeltijdse werknemer lager liggen dan 1/3 van wekelijkse arbeidsduur van de voltijdse werknemers van dezelfde categorie in de onderneming.
c. boven de grens van 25 uur op jaarbasis
De collectieve overeenkomst bepaalt ook dat de grens van 25 uren op jaarbasis niet van toepassing voor gelegenheidswerknemers is.
4. Loon en bijdragen
De gewone regels inzake loonschalen en bijdragen blijven van toepassing.
Inwerkingtreding
Deze maatregelen treden in werking op 1 april 2019.
Toch bestaat er nog steeds onzekerheid, met name over de concrete toepassing en de controle van dit nieuwe statuut door de RSZ. We houden u verder op de hoogte.
Bronnen
Wet van 21 december 2018 houdende diverse bepalingen inzake sociale zaken, BS, 17 januari 2019.
Collectieve arbeidsovereenkomst van 4 december 2018 betreffende de gelegenheidswerknemers in de begrafenisondernemingen.