In het Paritair Comité voor het hotelbedrijf werd op 14 mei 1997 een collectieve arbeidsovereenkomst gesloten tot vaststelling van de wijze waarop de ten behoeve van sommige werknemers overhandigde fooien of bedieningsgeld moeten worden verdeeld. Zij werd algemeen verbindend verklaard door een koninklijk besluit van 20 mei 1998 en gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad van 3 september 1998.

In hetzelfde paritair comité werd op 27 augustus 2001 een interpretatieve collectieve arbeidsovereenkomst gesloten.  Zij werd algemeen verbindend verklaard door een koninklijk besluit van 11 mei 2003 en gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad van 2 juli 2003.

Wij geven u hierna de integrale tekst van de CAO gesloten op 14 mei 1997, de tekst van de interpretatieve CAO en een praktisch voorbeeld.

A. CAO van 14 mei 1997

Artikel 1

Deze collectieve arbeidsovereenkomst is van toepassing op de werkgevers en op de werknemers en werkneemsters van de ondernemingen die ressorteren onder het Paritair Comité voor het hotelbedrijf, voor zover de werkgever in de onderneming of bepaalde gedeelten van de onderneming een dienstpercentage int.

Artikel 2

Wanneer de werkgever in de onderneming of bepaalde gedeelten van de onderneming een dienstpercentage int, kunnen alleen de hiernavolgende werknemers deelnemen aan de verdeling van het door de werkgever geïnd dienstpercentage.

A. Hotel:

de kruier, kamermeisje/-jongen, loopjongen/boodschappenlo(o)p(st)er, voiturier, portier, conciërge, chef conciërge

B. Restaurant:

de afruim(st)er, hulpkelner(in)-zaal, ½ rijleid(st)er restaurant, kelner(in) restaurant, rangkelner(in) restaurant, eerste rangkelner(in) restaurant, wijnkelner(in), assistent(e) maître d'hôtel restaurant, maître d'hôtel restaurant.

C. Banket:

de hulpkelner(in) banket, banketkelner(in), ½ rijleid(st)er, rijleid(st)er, kelner(in) banket, eerste rangkelner(in) banket, assistent(e) maître d'hôtel banket, maître d'hôtel banket.

D. Brasserie, taverne, bistro:

de kelner(in) brasserie, taverne, bistro.

E. Café:

de kelner(in) café.

F. Bar:

de hulp barman/-meid, barman/-meid, verantwoordelijke barman.

G. Roomservice:

de hulp-etage-kelner(in), etage-kelner(in), assistent(e) maître d'hôtel roomservice, maître d'hôtel roomservice.

De maître d'hôtel neemt slechts aan de verdeling deel voor zover hij werkelijk en regelmatig deelneemt aan de dienst door het opnemen van de bestelling, het samenstellen van het eetmaal, het bereiden of voorsnijden van de gerechten, het aanbevelen van de wijnen, en hij niet bevoegd is personeel aan te werven of te ontslaan zonder de tussenkomst van de werkgever.

Het aantal maîtres d'hôtel dat aan de verdeling mag deelnemen is beperkt tot:

• één maître d'hôtel voor drie tot zes obers of diensters die deelnemen aan de verdeling;
• twee maîtres d'hôtel voor zeven tot twaalf obers of diensters die deelnemen aan de verdeling en een extra maître d'hôtel per zes obers of diensters, of een fractie van zes, boven de twaalf obers of diensters die deelnemen aan de verdeling.

Eén of meerdere maîtres d'hôtel mogen worden vervangen door hetzelfde aantal eerste rijleid(st)ers.

Om aan de verdeling te kunnen deelnemen moet de ½ rij leid(st)er van minstens drie jaar praktijk in het vak als hulpkelner(in)-zaal laten blijken en ten volle twintig jaar oud zijn.

Het aantal ½ rijleide(st)ers die aan de verdeling deelnemen mag het aantal rijleid(st)ers die aan de verdeling deelnemen niet overtreffen.

Artikel 3

In de hotels, restaurants, banket, brasserie, taverne en bistrot, café, bar en roomservice wordt de deelneming in de verdeling van het dienstpercentage vastgesteld zoals voorzien in bijlage.

De leeftijden vermeld in kolom "leeftijden" van de bijlage zijn de minimum leeftijden van toelating tot de overeenstemmende functie.

De verdeling van de fooien of van het afgehouden dienstpercentage houdt uitsluitend rekening met de werkelijk uitgeoefende functie, onafgezien de leeftijd waarop deze functie zou worden waargenomen door de werknemer en dit onverminderd de bepalingen opgenomen in het tweede lid van dit artikel, tenzij dit anders werd bedongen in de arbeidsovereenkomst.

Artikel 4

De aangestelde toiletten, aangestelde kleedkamer en andere werknemers genieten over 't algemeen van afzonderlijke busstelsels met een deelneming in de verdeling vastgesteld zoals voorzien in bijlage.

Artikel 5

De verdeling van de fooien of van het afgehouden percentage moet minstens tweemaal per maand geschieden.

Artikel 6

In de inrichtingen welke meer dan vijf personen tewerkstellen die aan de verdeling deelnemen, wijzen laatstgenoemden, bij geheime stemming, drie afgevaardigden aan om de verdelingsverrichtingen te controleren met één of meerdere afgevaardigden van de werkgever.

Artikel 7

De werkgever houdt een boek bij voor het busstelsel of voor de verdeling. In dit boek schrijft de werkgever, minstens tweemaal in de week en per dag, het totaal cijfer in van de aan dienstpercentage onderworpen verkopen. De controle-afgevaardigden medeondertekenen tenminste tweemaal in de week en voor iedere dag het busstelselboek.

Bij de verdeling van de fooien of van het afgehouden percentage tekenen de controle-afgevaardigden voor akkoord.

Artikel 8

Deze collectieve arbeidsovereenkomst vervangt de collectieve arbeidsovereenkomst van 8 januari 1981, gesloten in het Paritair Comité voor het hotelbedrijf, tot de vaststelling van de wijze waarop de ten behoeve van sommige werknemers overhandigde fooien of bedieningsgeld moeten worden verdeeld, algemeen verbindend verklaard bij koninklijk besluit van 17 augustus 1981.

Artikel 9

Deze collectieve arbeidsovereenkomst treedt in werking op 1 juli 1997. Zij is gesloten voor een onbepaalde tijd.

Zij kan worden opgezegd door elk van de partijen, mits een opzeggingstermijn van drie maanden, bij een ter post aangetekende brief gericht aan de voorzitter van het Paritair Comité voor het hotelbedrijf en aan de organisaties erin vertegenwoordigd.

BIJLAGE AAN DE COLLECTIEVE ARBEIDSOVEREENKOMST VAN 14 MEI 1997 TOT VASTSTELLING VAN DE WIJZE WAAROP DE TEN BEHOEVE VAN SOMMIGE WERKNEMERS OVERHANDIGDE FOOIEN OF BEDIENINGSGELD MOETEN WORDEN VERDEELD

RESTAURANT

BANKET

BRASSERIE, TAVERNE, BISTRO

CAFE

BAR

HOTEL

ROOMSERVICE

ALLERLEI

B. Interpretatieve CAO van 27 augustus 2001

Artikel 1

Deze interpretatieve collectieve arbeidsovereenkomst is van toepassing op de werkgevers en werknemers van de ondernemingen die ressorteren onder het Paritair Comité voor het hotelbedrijf.

Voor de toepassing van deze collectieve arbeidsovereenkomst wordt onder “werknemers” verstaan de mannelijke en vrouwelijke werknemers.

Artikel 2

Het behoud van de CAO nr. 1 van 25 juni 1997 en meer in het bijzonder het artikel 33 betekent dat uitdrukkelijk bepaald en aanvaard wordt door de sociale partners dat vanaf 1 juli 1997 alle werknemers vermeld in artikelen 2 en 4 van de CAO van 14 mei 1997 (KB van 20/05/1998 – BS van 03/09/1998), welke ook de wijze van verloning is die hen in het verleden werd toegekend, kunnen verloond worden op twee verschillende manieren, te weten:

1° op basis van het dienstgeld of de verdeling van de verzamelde dienstgelden;

2° op basis van een vast loon.

Artikel 3

Voor de werknemers die een functie uitoefenden zoals opgesomd in de artikelen 2 en 4 van de collectieve arbeidosvereenkomst van 14 mei 1997, tot verdeling van fooien en dienstpercentage, en die, al dan niet wettelijk, bezoldigd werden op basis van een vast loon op 30 juni 1997, wordt het wettelijk karakter van de verloning op basis van een vast loon expliciet erkend vaanf 1 juli 1997, en dit, met inachtname van de artikelen 14 tot 19 van de collectieve arbeidsovereenkomst nr.1 van 25 juni 1997.  In dit geval zal het artikel 33 van de eerder genoemde collectieve arbeidsovereenkomst nr. 1 van 25 juni 1997 niet van toepassing zijn.

Commentaar: wij geven u hierna de bepalingen van de artikelen 14 tot 19 en van het artikel 33 van de collectieve arbeidsovereenkomst nr. 1 van 25 juni 1997:

“Artikel 14

De werknemer die op basis van zijn referentiefunctie wordt ingedeeld in een functiecategorie, zal ingeschaald worden in de loonklasse die met zijn functiecategorie overeenstemt.

Voor de functiecategorieën IV, V en VI met twee loonklassen (X en Y), worden onder Y die functies ingeschaald die voorzien zijn in artikel 4 van onderhavige collectieve arbeidsovereenkomst en behoren tot de desbetreffende functiecategorieën; de overige functies opgesomd in artikel 4 worden, naargelang de functiecategorie waartoe ze behoren, ingeschaald in de categorieën VII, VIII en IX.

Alle andere functies in de respectievelijke functiecategorieën worden ingeschaald in de loonklasse X.

Artikel 15

Onverminderd de bepalingen van de artikelen 16 tot en met 22 van onderhavige collectieve arbeidsovereenkomst, wordt de crew, die op 1 juli 1997 1 jaar in dienst is van dezelfde onderneming, onmiddellijk ingeschaald in functiecategorie IV, loonklasse X.

De crew die op 1 juli 1997 nog geen jaar in dienst is van dezelfde onderneming, wordt ingeschaald in functiecategorie III tot op de eerste dag van de maand die volgt op de verjaardag van zijn arbeidsovereenkomst.

De crew in dienst genomen na 1 juli 1997, zal maximaal gedurende één jaar worden ingeschaald in functiecategorie III en zal de eerste dag van de maand die volgt op de verjaardag van zijn arbeidsovereenkomst ingeschaald worden in functiecategorie IV, loonklasse X op 1 functiejaar.

Artikel 16

Onverminderd de bepalingen van de artikelen 9 tot en met 15, zullen de werknemers die vóór 1 juli 1997 in dienst waren, ongeacht hun anciënniteit in de onderneming, en ongeacht de functiecategorie waartoe zij behoren, het minimumloon geldend op 1 juli 1997 bij 0 functiejaar genieten van de functiecategorie waartoe ze behoren.

Artikel 17

De werknemers die ingeschaald worden in de functiecategorieën I, VI-loonklasse Y, VII-loonklasse X+Y, VIII-loonklasse X+Y en IX-loonklasse X+Y zullen op 1 januari 1998 het minimumloon genieten dat van toepassing is op 1 januari 1998 met 0 functiejaren.

Deze werknemers zullen op 1 januari 1999 het minimumloon genieten dat van toepassing is op 1 januari 1999 met 0 functiejaren.

Op 1 januari 2000 zullen zij het minimumloon genieten dat van toepassing is op 1 januari 2000 met 0 functiejaren.

Na 1 januari 2000 zullen deze werknemers die in dienst waren van de onderne­ming vóór 1 juli 1997, ingeschaald worden op de loonschaal rekening houdend met het aantal jaren dat zij in dezelfde functie of functiecategorie in dienst waren van de onderneming, en dit op de eerste dag van de maand die volgt op de verjaardag van hun arbeidsovereenkomst.

Artikel 18

De werknemers die ingeschaald worden in de functiecategorieën II, III, IV, V en VI-loonklasse X, zullen op 1 januari 1998 het minimumloon genieten dat van toepassing is op 1 januari 1998 met 1 functiejaar.

Deze werknemers zullen op 1 januari 1999 het minimumloon genieten dat van toepassing is op 1 januari 1999 met 2 functiejaren.

Op 1 januari 2000 zullen zij het minimumloon genieten dat van toepassing is op 1 januari 2000 met 3 functiejaren.

Na 1 januari 2000 zullen deze werknemers die in dienst waren van de onderne­ming vóór 1 juli 1997 ingeschaald worden op de loonschaal rekening houdend met het aantal jaren dat zij in dezelfde functie of functiecategorie in dienst waren van de onderneming, en dit op de eerste dag van de maand die volgt op de verjaardag van hun arbeidsovereenkomst.

Artikel 19

Indien op 1 juli 1997 het effectief loon van de werknemers die gebonden waren door een arbeidsovereenkomst, hoger is dan het minimumloon op het ogenblik van hun inschaling dan behouden zij hun effectief loon.

Artikel 33

De werkgevers die in uitvoering van de collectieve arbeidsovereenkomst van 14 mei 1997, gesloten in het Paritair Comité voor het hotelbedrijf, tot vaststelling van de wijze waarop ten behoeve van sommige werknemers overhandigde fooien of bedieningsgeld moeten worden verdeeld, wensen om te schakelen naar een verloning op basis van een vast loon zoals in onderhavige collectieve arbeidsovereenkomst werd bepaald, dienen dit te doen in onderling overleg met de werknemers en dit te melden aan de voorzitter van het Paritair Comité voor het hotelbedrijf.”

Artikel 4

Het artikel 33 van de eerder genoemde collectieve arbeidsovereenkomst nr. 1 van 25 juni 1997 is van toepassing voor de ondernemingen waarvoor een dossier met betrekking tot de wijze van verloning toegepast op het bedienend personeel vóór 1 juli 1997 ingeleid wordt bij de geschillencommissie zoals voorzien in artikel 5 van onderhavige collectieve arbeidsovereenkomst en onverminderd het recht voor elke partij de verjaring in te roepen of te betwisten.  Een dossier kan slechts aanhangig gemaakt worden bij deze commissie door één van de organisaties die onderhavige collectieve arbeidsovereenkomst ondertekende.

Artikel 5

Onder de auspiciën van het Paritair Comité voor het hotelbedrijf wordt op 1 september 2001 een geschillencommissie opgericht die fungeert als verzoeningsbureau belast met het behandelen van de geschillen tussen werknemers en hun werkgever met betrekking tot de toepassing van het artikel 33 van de collectieve arbeidsovereenkomst nr. 1 van 25 juni 1997.

Artikel 6

Onderhavibe interpretatieve collectieve arbeidsovereenkomst treedt in werking op 1 juli 2001 en werd afgesloten voor een onbepaalde duur.  Zij kan worden opgezegd door elk van de partijen, mits een opzeggingstermijn van drie maanden bij een ter post aangetekend brief gericht aan de voorzitter van het Paritiar Comité voor het hotelbedrijf en aan de daarin vertegenwoordigde organisaties.

C. Praktisch voorbeeld

Voorafgaandelijke opmerkingen

1. bij de verdeling dient rekening gehouden te worden met de uitgeoefende functie en het aantal gewerkte dagen (zie voorbeeld);
2. als op maandbasis het totaal van het ontvangen bedieningsgeld kleiner is dan het forfaitair bedrag vermenigvuldigd met het aantal gewerkte dagen, dan moet de werkgever het verschil bijpassen;
3. de RSZbijdragen worden berekend op de forfaitaire daglonen.

Voorbeeld verdeling bedieningsgeld

1. omzetcijfer van een restaurant = 90.326,60 €
2. BTW = 21 %.
3. nemen deel aan het busstelsel:
   • 1 maître d'hôtel (12,5 punten per gewerkte dag)
   • 1 wijnkelner (1,10 punten per gewerkte dag)
   • 4 kelners (10,0 punten per gewerkte dag)
   • 1 hulpknecht-opruimer (7,0 punten per gewerkte dag)
4. aantal gewerkte dagen:
   • maître d'hôtel: 10
   • wijkelner: 11
   • kelner 1: 10
   • kelner 2: 10
   • kelner 3: 11
   • kelner 4: 9
   • opruimer: 10
5. het te verdelen bedieningsgeld wordt als volgt berekend:

• 90.326,60 € x 0,113993 (21% BTW) = 10.296,33 €
• personeel         punten(A)     dagen(B)     A x B
  ---------------------------------------------------------
  maître d'h.         12,5                 10          125
  wijnkelner          11,0                 11          121
  kelner 1             10,0                 10          100
  kelner 2             10,0                 10          100
  kelner 3             10,0                 11          110
  kelner 4             10,0                 9            90
  opruimer            7,0                  10           70

          Totaal aantal punten = A x B = 716

• waarde van een punt : 10.296,33 € / 716 = 14,38 €

6. Verdeling van het bedieningsgeld onder de werknemers in functie van de waarde van een punt en de gewerkte dagen :

• maître d'hôtel: 14,38 x 125 = 1.797,55
• wijnkelner: 14,38 x 121 = 1.739,98
• kelner 1: 14,38 x 100 = 1.438,03
• kelner 2: 14,38 x 100 = 1.438,03
• kelner 3: 14,38 x 110 = 1.581,83
• kelner 4: 14,38 x 90 = 1.294,23
• commis: 14,38 x 70 = 1.006,62
• totaal 10.296,33 €

7. in dit voorbeeld wordt uitgegaan van 21 % BTW en de coëfficiënt is dan 0,113993.
8. voor 12 % BTW is de coëfficient 0.123153.
9. voor 6 % BTW is de coëfficient 0,130124.