Een deel van de Belgische wetgeving inzake jaarlijkse vakantie stemt niet overeen met het Europese recht. De Belgische staat riskeert bijgevolg sancties. Daarnaast zijn de gelijkstellingsregels in geval van gedeeltelijke werkhervatting afhankelijk van het statuut van arbeider of bediende. De federale regering overweegt nu om de wetgeving op bepaalde punten te hervormen.
Gelijkstelling van halve dagen arbeidsongeschiktheid
De regering heeft een ontwerp van koninklijk besluit uitgewerkt dat tot doel heeft om dagdelen op het gebied van jaarlijkse vakantie gelijk te stellen in geval van gedeeltelijke werkhervatting na een ziekteperioden of en ongeval van gemeen recht, een beroepsziekte of een arbeidsongeval.
De bestaande regels:
De werknemer verwerft zijn recht op jaarlijkse vakantie en vakantiegeld op basis van zijn prestaties tijdens het vakantiedienstjaar, namelijk het vorige jaar. Hierbij houdt men niet alleen rekening met de effectieve prestaties maar ook met bepaalde afwezigheden die met effectieve prestaties worden gelijkgesteld.
Bij arbeidsongeschiktheid als gevolg van een ziekte of ongeval in het privéleven genieten enkel de eerste 12 maanden arbeidsongeschiktheid een gelijkstelling. In geval van een halftijdse werkhervatting met toestemming van het ziekenfonds verschillen de huidige regels naargelang de werknemer een arbeider of bediende is.
Voor bedienden worden enkel volledige dagen arbeidsongeschiktheid gelijkgesteld. Als een bediende het werk halftijds hervat met toestemming van het ziekenfonds en enkel halve dagen werkt, dan worden deze halve dagen arbeidsongeschiktheid dus niet gelijkgesteld.
Voor arbeiders worden zowel volledige als halve dagen gelijkgesteld. Met andere woorden: als een arbeider het werk halftijds hervat met toestemming van het ziekenfonds en enkel halve dagen werkt, dan stelt de Rijksdienst voor Jaarlijkse vakantie (RJV) de halve dagen arbeidsongeschiktheid gelijk. Bovendien wordt hierbij de maximale gelijkstellingsduur op 12 maanden vastgesteld.
Bovenstaande regels gelden eveneens in geval van arbeidsongeschiktheid als gevolg van een arbeidsongeval of een beroepsziekte, doch met dat verschil dat de gelijkstellingsperiode van de volledige tijdelijke arbeidsongeschiktheid onbeperkt in tijd is.
Dit verschil in behandeling vormt momenteel een belemmering bij de gedeeltelijke werkhervatting van arbeidsongeschikte bedienden.
Voorstel tot herziening:
Een ontwerp van koninklijk besluit voorziet in de gelijkstelling van halve dagen arbeidsongeschiktheid bij gedeeltelijke werkhervatting, en dit ongeacht het statuut van de werknemer.
Dit ontwerp zou in april 2018 worden aangenomen, en met terugwerkende kracht in werking treden op 1 januari 2018. Dit zal bijgevolg een impact hebben op de vakantierecht van 2019.
Overdracht van jaarlijkse vakantiedagen die samenvallen met een periode van arbeidsongeschiktheid
De Belgische regels die gelden bij arbeidsongeschiktheid die samenvalt met een periode van jaarlijkse vakantie stemmen niet in overeen met het Europese recht. De federale regering is plant om reglementering ter zake aan te passen.
De bestaande regels:
Als een werknemer vóór het begin van zijn vakantie arbeidsongeschikt wordt, dan wordt de vakantieperiode die overlapt met de arbeidsongeschiktheid geherkwalificeerd naar arbeidsongeschiktheid, , en kan de werknemer deze overlappende vakantieperiode later alsnog genieten. Als een arbeider echter arbeidsongeschikt wordt vóór een periode van collectieve sluiting, dan worden de dagen arbeidsongeschiktheid die met sluitingsdagen samenvallen door het ziekenfonds vergoed.
Als een werknemer tijdens zijn vakantie arbeidsongeschikt wordt, dan wordt het overlappende deel niet geherkwalificeerd. Hier past men het principe toe dat de eerst aangevangen schorsingsreden primeert. De vakantieperiode blijft dus integraal behouden. De werknemer kan de vakantiedagen die gepaard gingen met arbeidsongeschiktheid niet opnemen na de genezing.
Het is deze laatste situatie dat in strijd is met het Europese recht, dat bepaalt dat een werknemer die voor of tijdens zijn vakantieperiode arbeidsongeschikt wordt, deze vakantiedagen of het saldo ervan in principe moet kunnen overdragen.
Voorstel tot herziening:
De federale regering is van plan de Belgische reglementering te wijzigen om de Belgische wetgeving in overeenstemming met het Europese recht te brengen. Op dit ogenblik werd hierover wel nog geen definitieve tekst aangenomen. De minister van Werk heeft aan de vakorganisaties en de werkgeversorganisaties gevraagd om zich over de kwestie te buigen. Over verschillende vragen moet nog een duidelijke beslissing worden genomen, onder meer:
- Wie neemt de ziektedagen tijdens een vakantieperiode ten laste? De werkgever via betaling van gewaarborgd loon? Zo ja, hoe eventueel misbruik door werknemers vermijden? Rechtstreeks door het ziekenfonds? Zo ja, hoe gebeurt de aangifte bij het ziekenfonds?
- Als een werknemer arbeidsongeschikt wordt terwijl hij in het buitenland verblijft, mag de werkgever deze arbeidsongeschiktheid dan controleren? Zo ja, hoe?
- Als een werknemer arbeidsongeschikt wordt tijdens een periode van collectieve sluiting, hoe kan hij zijn werkgever dan hiervan verwittigen?
Overdracht van jaarlijkse vakantiedagen naar het volgende jaar
Het feit dat vakantiedagen die samenvallen met een arbeidsongeschiktheid kunnen worden overgedragen, roept een andere vraag op: Wat met langdurig zieken die zich in de onmogelijkheid bevinden om hun vakantie voor het einde van het jaar op te nemen?
De bestaande regels:
De reglementering inzake jaarlijkse vakantie bepaalt dat alle vakantiedagen vóór 31 december van het vakantiejaar moeten worden opgenomen.
Als een werknemer langdurig arbeidsongeschikt is en hierdoor zijn vakantiedagen niet kan opnemen voor het einde van het jaar, dan bestaat geen recht op overdracht van deze vakantiedagen naar het volgende jaar. Als het een arbeider betreft, dan heeft hij zijn volledige vakantiecheque ontvangen in de maand mei. Als het een bediende betreft, dan moet de werkgever hem uiterlijk op 31 december van het vakantiejaar het enkel vakantiegeld betalen voor de vakantiedagen die hij niet heeft kunnen opnemen en eventueel het dubbel vakantiegeld (als dit nog niet werd betaald). Deze vakantiedagen worden dus betaald maar niet daadwerkelijk opgenomen.
Deze regeling is niet in overeenstemming met het Europese recht dat bepaalt dat de werknemer jaarlijks recht heeft op 4 weken vakantie, met een recht op overdracht indien de werknemer deze dagen in het betrokken jaar niet kon opnemen ten gevolge van arbeidsongeschiktheid.
Voorstel tot herziening:
De federale regering wenst ook deze reglementering te wijzigen om het in overeenstemming met het Europese recht te brengen (er werd al een ontwerp van koninklijk besluit uitgewerkt). Over verschillende elementen, in het bijzonder de betaling van het vakantiegeld, moet nog een beslissing worden genomen.
Voor het ogenblik zijn deze maatregelen nog in ontwerpfase (er werden al ontwerpen van koninklijke besluiten uitgewerkt). Over verschillende elementen moet nog beslist worden. We houden u op de hoogte van verdere ontwikkelingen in dit dossier.
Bron :
Advies nr. 2.081 van 27 februari 2017 over het ontwerp van koninklijk besluit houdende gelijkstelling, inzake jaarlijkse vakantie, van daggedeelten in geval van gedeeltelijke werkhervatting na ziekte, ongeval, arbeidsongeval of beroepsziekte