De wet van 21 december 2018 wijzigt de wettelijke bepalingen inzake arbeidsongevallen. Telewerkers zijn voortaan beter beschermd.
Inleiding
Telewerk laat ondernemingen toe om het werk op een modernere manier te organiseren. Dankzij die werkvorm kunnen werknemers hun werk en privéleven beter op elkaar afstemmen en autonomer zijn in de uitoefening van hun taken.
In de privésector bestaan twee vormen van telewerk:
- Het zogenaamde "structurele" telewerk (cao 85)
- Het zogenaamde "occasionele" telewerk (wet betreffende werkbaar en wendbaar werk).
De arbeidsongevallensector heeft echter lacunes vastgesteld voor arbeidsongevallen.
Er bestonden namelijk nog grijze zones met betrekking tot ongevallen op de weg naar en van het werk. Met de wet van 21 december 2018 streefde de wetgever twee doelstellingen na. In de eerste plaats wilde hij een einde stellen aan de juridische onzekerheid ter zake. In tweede instantie wilde hij een algemeen en gelijkwaardig beschermingsniveau garanderen voor de werknemers. Meer bepaald ging het erom de telewerker dezelfde rechten te verzekeren als zijn collega die in de lokalen van de werkgever werkt, maar ook elke discriminatie te vermijden tussen de twee bestaande vormen van telewerk (structureel en occasioneel).
We gaan hierna dieper in op de nieuwe maatregelen die werden genomen om deze problemen te verhelpen.
Wat verandert er?
1. Nieuwe gelijkstellingen voor ongevallen op de weg naar en van het werk
De wet bepaalt de weg naar en van het werk als het normale traject (zonder ongerechtvaardigde omwegen of onderbrekingen) dat wordt afgelegd tussen de woonplaats van de werknemer en de arbeidsplaats, en omgekeerd.
Deze definitie stelt problemen voor telewerkers die van thuis uit werken. Enerzijds blijft de vraag of de woonplaats van de telewerker kan worden beschouwd als een arbeidsplaats. Anderzijds, zelfs als men ervan uitgaat dat de woonplaats van de werknemer een arbeidsplaats is, moet de werknemer per definitie geen traject afleggen om zich naar zijn arbeidsplaats te begeven. Technisch gezien is er dus geen weg naar en van het werk.
Toch gebeurt het dat de telewerker zijn huis moet verlaten om 's middags eten te gaan halen of zijn kinderen aan de school of de kinderopvangplaats af te zetten of op te halen. Wat te doen als er een ongeval gebeurt op een van deze trajecten?
Deze vraag stelt zich niet voor de werknemer die zich naar zijn arbeidsplaats begeeft aangezien de wet deze trajecten uitdrukkelijk gelijkstelt met de weg naar en van het werk.
Voortaan zal dit ook het geval zijn voor de telewerker. Met andere woorden: als de telewerker een ongeval overkomt tijdens deze twee trajecten, dan zal dit worden beschouwd als een "ongeval naar en van het werk".
Als de werknemer slachtoffer is van een ongeval op de weg die wordt afgelegd om de kinderen af te zetten/op te halen of op de weg om iets te eten te halen, dan moet hij bewijzen dat hij wel degelijk op weg was naar zijn woonplaats om er zijn werk uit te voeren.
2. Einde van de ongelijke behandeling
Tot op heden bestond er een verschil in behandeling op twee niveaus.
a) tussen werknemers tewerkgesteld in de lokalen van de onderneming en telewerkers
De twee vormen van telewerk zijn nu duidelijk opgenomen in de arbeidsongevallenwet. Hierdoor wordt aan alle werknemers dezelfde bescherming toegekend, ongeacht of ze in de lokalen van de onderneming of thuis werken.
b) tussen de twee vormen van telewerk
De wet bepalde dat het ongeval dat de telewerker overkomt behoudens tegenbewijs wordt geacht overkomen te zijn tijdens de uitvoering van de arbeidsovereenkomst wanneer het ongeval gebeurt op de plaats en tijdens de periode van de dag die schriftelijk werden overeengekomen voor de uitvoering van zijn werk.
Een dergelijk voorafgaand geschrift is enkel vereist voor structurele telewerkers. Occasioneel telewerk wordt vrij georganiseerd. In geval van ongeval had dit tot gevolg dat occasionele telewerkers moesten bewijzen dat het ongeval plaatshad tijdens de uitvoering van hun arbeidsovereenkomst. De bewijslast was dus zwaarder voor de occasionele telewerker.
Om elke discriminatie tussen deze twee vormen van telewerk te vermijden, verwijst de wetgever nu naar een geschrift in ruime zin. Dit geschrift kan een eenvoudige e-mail, sms of interne brief zijn. Dit brengt met zich mee dat het ook de occasionele telewerkers omvat.
Als deze vermeldingen ontbreken, dan wordt de telewerker geacht te werken in zijn woonplaats of zijn normale arbeidsplaats(en) en tijdens de normale werkuren in de onderneming.
Inwerkingtreding?
Deze maatregelen treden in werking op 27 januari 2019.
Bron
Wet van 21 december 2018 houdende diverse bepalingen inzake sociale zaken, B.S., 17 januari 2019.
Arbeidsongevallenwet van 10 april 1971, B.S., 24 april 1971.