Contract voor bepaalde tijd: voorkom verrassingen!

Uit de wetgeving blijkt de bedoeling om de arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd als uitzondering te beschouwen – de arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd blijft de norm. Dat houdt onder meer in dat in bepaalde situaties, de arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd geherkwalificeerd wordt als een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd. Welke gevolgen houdt dit in voor u?

Wat is een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd?

De arbeidsovereenkomst voor een bepaalde tijd is een arbeidsovereenkomst die de aanduiding bevat van een bepaalde dag of tijdsduur of van een gebeurtenis die zich moet voordoen op een door de partijen gekende datum, waarna de partijen van hun wederzijdse verbintenissen zijn ontslagen.

Eerste tip: houdt u aan de wettelijke formaliteiten

De bedoeling om een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd af te sluiten volstaat niet. Er dienen bepaalde formaliteiten te worden nageleefd. Indien die niet worden nageleefd, wordt de arbeidsovereenkomst vanaf aanvang geacht een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd te zijn.

Enkel de werknemer geniet deze bescherming en kan inroepen dat een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde duur voorhanden is.

Schriftelijke overeenkomst voorafgaand aan het werk

Een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd moet schriftelijk worden afgesloten en uiterlijk op het tijdstip waarop de werknemer in dienst treedt (de indiensttreding is het moment waarop de uitvoering van de arbeidsovereenkomst een aanvang neemt).

Wanneer er dus geen schriftelijke overeenkomst voor bepaalde tijd bestaat voorafgaand aan de tewerkstelling van de werknemer, is de arbeidsovereenkomst vanaf de uitvoering ervan afgesloten voor een onbepaalde tijd.

Opname van verplichte vermeldingen in de schriftelijke overeenkomst

De volgende vermeldingen moeten zijn opgenomen in de arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd:

• De essentiële elementen van een arbeidsovereenkomst: partijen, loon, functie, arbeidsduur, arbeidsplaats, …
• De einddatum, duurtijd of gebeurtenis met een vooraf gekende datum van de arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd.

Wanneer één van deze elementen ontbreekt, is de arbeidsovereenkomst vanaf de uitvoering ervan afgesloten voor een onbepaalde tijd.

De klanten van het sociaal secretariaat Group S kunnen een model van arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd vragen aan hun dossierbeheerder.

Tweede tip: let op met opeenvolgende arbeidsovereenkomsten voor bepaalde tijd

De wetgever heeft voorzien dat wanneer partijen verschillende opeenvolgende arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd afsluiten, zij verondersteld worden één overeenkomst voor onbepaalde tijd te zijn aangegaan. Enkel de werknemer kan zich op dit vermoeden beroepen.

Het is niet voldoende om een bepaalde periode te laten tussen twee opeenvolgende arbeidsovereenkomsten ! De rechter zal immers rekening houden met de feiten eigen aan de zaak om te oordelen of de arbeidsovereenkomsten al dan niet een opeenvolgend karakter hebben. Zo’n opeenvolgend karakter kan zelfs aanwezig zijn wanneer de werknemer gedurende een aanzienlijke periode tussen twee arbeidsovereenkomsten voor bepaalde tijd niet werd tewerkgesteld.

Opeenvolgende arbeidsovereenkomsten voor bepaalde tijd zijn uitzonderlijk wel toegestaan zonder geherkwalificeerd te worden. Er zijn twee soorten uitzonderingen:

• Uitzondering betreffende het aantal, de duurtijd en de totale duur van de arbeidsovereenkomsten voor bepaalde duur (zie verder, puntje a));
• Uitzondering betreffende een onderbreking te wijten aan de werknemer of de aard van het werk (zie verder, puntje b)).

a) Maximale aantal, minimale duurtijd en maximale totale duur: de ‘4-3-2’ en ‘6-6-3’

Werkgever en werknemer mogen maximaal 4 opeenvolgende overeenkomsten voor bepaalde tijd afsluiten voor een duur van minstens 3 maanden zonder dat de totale duur van deze overeenkomsten 2 jaar mag overschrijden.

Om een beroep op deze uitzondering te kunnen doen, raden wij aan om de duurtijd van de eerste arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd minstens 3 maanden te laten bedragen.

Met toelating van de sociale inspectie zijn 6 opeenvolgende overeenkomsten voor bepaalde tijd mogelijk van minstens 6 maanden zonder dat de totale duur van deze overeenkomsten 3 jaar mag overschrijden.

Schematisch ziet dit er als volgt uit:

b) Onderbreking te wijten aan de werknemer / aard van het werk

Opeenvolgende arbeidsovereenkomsten voor bepaalde tijd zijn toegelaten indien de onderbreking toe te schrijven is aan de werknemer. De rechtspraak is zeer streng in het beoordelen hiervan. Wij raden dan ook af om een beroep te doen op deze uitzondering!

Een andere uitzondering op een herkwalificatie bij opeenvolgende arbeidsovereenkomsten voor bepaalde tijd kan gevonden worden in de aard van het werk. Ook bij deze beoordeling is de rechter streng. Zonder dit te kunnen veralgemenen, werd in het verleden al rekening gehouden met een situatie waarin de werkgever afhankelijk is van de toekenning van subsidies.

Zoals je merkt, bieden de uitzonderingen op het verbod opgenomen onder puntje a) meer zekerheid. Wij raden dan ook aan om indien nodig en voor zover mogelijk een beroep te doen op die uitzonderingsgrond.

Toch een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd: wat nu?

Opzeggingsvergoeding betalen?

Vaak zal een werknemer na afloop van een tweede, derde, vierde,… arbeidsovereenkomst voor bepaalde duur inroepen dat het in feite ging om één arbeidsovereenkomst voor onbepaalde duur. De werknemer zal dan aanvoeren dat u de arbeidsovereenkomst voor onbepaalde duur eenzijdig heeft beëindigd. Bijgevolg zal de werknemer een opzeggingsvergoeding vorderen.

U zal zich dan verweren als volgt:

• Aantonen dat het wel degelijk om een arbeidsovereenkomst voor bepaalde duur ging; en,
• In ondergeschikte orde, aantonen dat u de arbeidsovereenkomst voor onbepaalde duur niet heeft verbroken.

Achterstallig loon betalen?

De werknemer zal eveneens achterstallig loon eisen. Dit is het loon voor de dagen (weken, maanden,…) tussen de verschillende arbeidsovereenkomsten voor bepaalde tijd. In de hypothese dat hij tewerkgesteld werd met één arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd, had u op die dagen (weken, maanden,…) tussen de zogezegde arbeidsovereenkomsten voor bepaalde tijd immers ook arbeid moeten aanbieden (en loon moeten betalen).

Tot slot zal de werknemer eventueel nog recht hebben op andere voordelen bij een herkwalificatie naar een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd. Wanneer de werknemer langer ononderbroken bij u in dienst zou zijn geweest en dus een hogere anciënniteit zou hebben opgebouwd, heeft hij eventueel recht op bijvoorbeeld een eindejaarspremie.