Coronavirus: 120 extra vrijwillige netto-overuren in cruciale sectoren

De regering staat toe dat tijdens het 4e kwartaal 2020 en het 1e kwartaal 2021 120 extra vrijwillige overuren worden gepresteerd in cruciale sectoren. Het betreft netto-overuren: ze worden aan het normale tarief betaald, zonder overloon noch inhaalrust en vrijgesteld op sociaal en fiscaal vlak.

Om de cruciale sectoren en werknemers getroffen door de coronacrisis te ondersteunen, staat de regering toe dat tijdens het 4e kwartaal 2020 en het 1e kwartaal 2021 120 extra vrijwillige overuren worden gepresteerd. Het betreft extra uren bovenop het gewone jaarlijkse quotum vrijwillige overuren. In het vierde kwartaal 2020 en het eerste kwartaal 2021 kunnen werknemers van cruciale sectoren per kwartaal 120 extra vrijwillige overuren presteren bovenop het gewone jaarlijkse quotum vrijwillige overuren.

Deze 120 extra vrijwillige overuren zijn netto-uren: ze worden aan 100 % betaald zonder overloon noch inhaalrust en zijn niet onderworpen aan sociale bijdragen en bedrijfsvoorheffing.

Om dit systeem van extra vrijwillige overuren te begrijpen, moet men eerst op de hoogte zijn van het gewone jaarlijkse quotum vrijwillige overuren.

1. Gewoon jaarlijks quotum vrijwillige overuren

In alle bedrijfssectoren hebben werknemers de mogelijkheid om op vrijwillige basis en op aanbod van de werkgever overuren te presteren.

De werknemer die dit wenst, kan aan zijn werkgever laten weten dat hij bereid is om tot maximum 120 overuren per jaar te presteren. Een cao afgesloten op sectorniveau kan dit aantal op maximum 360 overuren per jaar brengen (bijvoorbeeld in de horecasector).

Eens de werknemer zijn akkoord heeft gegeven, is het aan de werkgever om hem overuren aan te bieden.

Er is een voorafgaand akkoord vereist

Om het vrijwillige karakter van het systeem te vrijwaren, moet vóór de prestatie van de overuren met elke werknemer die zich daartoe bereid heeft verklaard, een schriftelijk akkoord worden gesloten.  Deze overeenkomst is maximum 6 maanden geldig en moet dus om de 6 maanden worden hernieuwd.

U kunt bij uw payroll advisor een model van overeenkomst inzake vrijwillige overuren bekomen.

Eens dit akkoord is gesloten, moet geen andere formaliteit meer worden vervuld. De werkgever moet de reden waarom hij deze overuren laat presteren dus niet rechtvaardigen.

Er bestaan maximumgrenzen

Bij de prestatie van deze vrijwillige overuren moeten de maximumgrenzen van 11 uur per dag en 50 uur per week worden nageleefd.

Bovendien mag het presteren van deze vrijwillige overuren nooit leiden tot de overschrijding van de grenzen van de arbeidstijd bepaald in de Europese richtlijn 2003/88/EG van 4 november 2003, namelijk  gemiddeld 48 uur per week over een referteperiode die niet langer is dan 4 maanden.

De overuren moeten in aanmerking worden genomen voor de berekening van de interne grens, met uitzondering van de eerste 25 vrijwillige overuren in de referteperiode (die bij sector-cao tot 60 kunnen worden opgetrokken) die niet meetellen voor de interne grens.

Overloon maar geen inhaalrust

Op het einde van de loonperiode moet de werkgever voor deze vrijwillige overuren een overloon betalen van 50 % of 100 % al naargelang deze uren tijdens de week, op een zondag of feestdag werden gepresteerd. Elk gepresteerd overuur wordt dus aan 150 % of 200 % betaald.

Deze vrijwillige overuren moeten daarentegen niet worden ingehaald via de toekenning van inhaalrust.

Voordelige fiscale behandeling

Voor vrijwillige overuren geldt het fiscaal gunstregime bepaald in de artikelen 154 bis en 272 WIB 92 binnen de grenzen en voorwaarden die door deze bepalingen zijn vastgesteld. Deze defiscalisatie bestaat uit een vermindering van de belasting en de bedrijfsvoorheffing voor de werknemer en een gedeeltelijke doorstortingsvrijstelling van bedrijfsvoorheffing voor de werkgever. De werkgever uit de non-profitsector waarvoor de vermindering in het kader van de sociale Maribel geldt en de werkgever die valt onder het paritair comité voor de beschutte werkplaatsen en de sociale werkplatsen hebben geen recht op de gedeeltelike doorstortingsvrijstelling van bedrijfsvoorheffing.

2. Bijkomend quotum van 120 vrijwillige overuren in cruciale sectoren

Net zoals in het tweede kwartaal 2020 kent de regering aan werknemers van cruciale sectoren opnieuw een quotum van maximum 120 extra vrijwillige overuren toe tijdens het vierde  kwartaal 2020 en het eerste kwartaal 2021. Deze maatregel van 120 extra vrijwillige overuren per kwartaal is tijdelijk: hij houdt op van kracht te zijn op het einde van het eerste kwartaal 2021, hetzij op 31 maart 2021.  

Deze 120 vrijwillige overuren zijn bijkomend want ze kunnen worden gepresteerd bovenop het gewone jaarlijkse quotum vrijwillige overuren.

Dit driemaandelijkse quotum van 120 extra vrijwillige overuren moet tijdens het kwartaal in kwestie worden gepresteerd. Het ongebruikte saldo mag niet naar de volgende kwartalen worden overgedragen.

Als de werknemer tijdens het eerste kwartaal 2021 slechts 80 extra vrijwillige overuren presteert, dan kan hij de 40 extra vrijwillige overuren die niet werden opgebruikt tijdens het eerste kwartaal, niet overdragen naar de volgende kwartalen.

Daarentegen kan de werknemer de resterende uren van het gewone jaarlijkse quotum vrijwillige overuren die hij niet heeft opgebruikt in het eerste kwartaal,  nog presteren tijdens de volgende kwartalen.  Als het gewone quotum vrijwillige overuren bij sector-cao werd verhoogd, is dezelfde redenering van toepassing.

Opgelet! De extra vrijwillige overuren die tijdens het tweede kwartaal 2020 werden gepresteerd, moeten in mindering worden gebracht van het quotum van 120 extra overuren van het vierde kwartaal 2020. Als een werknemer 90 extra vrijwillige overuren heeft gepresteerd in het tweede kwartaal 2020, wordt zijn bijkomend quotum vrijwillige overuren tot 30 uur verminderd in het vierde kwartaal (120-90).

Tijdens het vierde kwartaal 2020 en het eerste kwartaal 2021 kunnen werkgevers en werknemers zelf beslissen of ze de extra overuren of de basisoveruren opgebruiken. Vrijwillige overuren verricht tijdens het vierde kwartaal 2020 en het eerste kwartaal 2021 kunnen dus eerst in mindering worden gebracht van het extra contingent.  Als de overuren van het extra contingent opgebruikt zijn, kunnen de (resterende) uren van het basiscontingent in voorkomend geval nog worden opgebruikt.

Maximumgrenzen

Extra vrijwillige overuren worden niet in aanmerking genomen voor de berekening van de interne grens.

De maximumgrenzen van 11 uur per dag en 50 uur per week moeten daarentegen altijd worden nageleefd. Dit systeem heeft dan ook geen nut in de ondernemingen waar de werknemers al tot 11 uur per dag en/of 50 uur per week werken op basis van een andere wettelijke afwijking.

Bovendien mag het presteren van deze vrijwillige overuren (extra quotum en gewone quotum) nooit leiden tot de overschrijding van de grenzen van de arbeidstijd bepaald in de Europese richtlijn 2003/88/EG van 4 november 2003, namelijk  gemiddeld 48 uur per week over een referteperiode die niet langer is dan 4 maanden.

Voorafgaande overeenkomst

Ten slotte is het nog altijd nodig een overeenkomst af te sluiten met elke werknemer die vrijwillig overuren presteert.

Als vóór de inwerkingtreding van deze tijdelijke maatregel al een individuele overeenkomst inzake vrijwillige overuren werd gesloten die de betrokken kwartalen (vierde kwartaal 2020 en eerste kwartaal 2021) dekt, dan kan deze overeenkomst ook van toepassing zijn op het extra quotum van 120 vrijwillige overuren. Voor het eerste kwartaal 2021 dat nu loopt, raden we u nochtans aan een nieuwe overeenkomst te sluiten om de zaken duidelijk te stellen.

U kunt bij uw payroll advisor een model van overeenkomst inzake vrijwillige overuren in het kader van deze maatregel bekomen.

Geen overloon noch inhaalrust

De extra vrijwillige overuren worden betaald aan 100 %, zonder overloon. Voor deze uren moet ook geen inhaalrust worden toegekend.

Geen sociale bijdragen noch bedrijfsvoorheffing

Voor de sociale zekerheid is het loon voor de extra vrijwillige overuren is vrijgesteld van  sociale bijdragen: deze uren moeten dus niet worden aangegeven in de Dmfa of de DmfaAPPL (koninklijk besluit van 28 december 2020 – BS van 31 december 2020).

De extra vrijwillige overuren zijn ook fiscaal vrijgesteld. Er moet geen bedrijfsvoorheffing worden ingehouden op het loon voor deze uren.

Het nettoloon van de werknemer voor deze extra overuren is dan ook gelijk aan het  brutoloon dat zelf overeenstemt met de loonkost voor de werkgever.

Het is aangeraden in de overeenkomst met de werknemer te bepalen dat het extra quotum  vrijwillige overuren eerst moet worden opgebruikt en dus vóór het gewone quotum vrijwillige overuren waarvoor deze gunstige sociale en fiscale behandeling niet van toepassing is.

Enkel voor ondernemingen van cruciale sectoren

Deze maatregel is enkel van toepassing op werkgevers uit cruciale sectoren: dit zijn handelszaken, private en publieke bedrijven en diensten die personeel tewerkstellen en  noodzakelijk zijn voor de bescherming van de vitale belangen van het land en van de bevolking,   zoals vermeld in de context van de noodmaatregelen die door de Minister van Binnenlandse Zaken werden genomen om de verspreiding van het coronavirus COVID-19 te beperken, evenals producenten, leveranciers, aannemers en onderaannemers van goederen, werken en diensten die essentieel zijn voor de activiteit van deze bedrijven en deze diensten.  

In zijn instructies aan de werkgevers verduidelijkt de RSZ dat onder 'cruciale sectoren ' wordt verstaan: de handelszaken, private en publieke bedrijven en diensten die personeel tewerkstellen en die noodzakelijk zijn voor de bescherming van de vitale belangen van de Natie en de behoeften van de bevolking als bedoeld in het raam van ministerieel besluit van 28 oktober 2020 houdende dringende maatregelen  om de verspreiding van het coronavirus COVID-19 te beperken evenals producenten, leveranciers, aannemers en onderaannemers van goederen, werken en diensten die essentieel zijn voor de activiteit van deze bedrijven en deze diensten. 

Samengevat

Wettelijke referenties:

• Wet van 20 december 2020 houdende tijdelijke ondersteuningsmaatregelen ten gevolge van de COVID-19-pandemie (BS van 30 december 2020)
• Bijzondere machtenbesluit nr.14 van 27 april 2020 tot uitvoering van artikel 5, § 1, 5° van de wet van 27 maart 2020 die machtiging verleent aan de Koning om maatregelen te nemen in de strijd tegen de verspreiding van het coronavirus Covid-19 (II) tot vrijwaring van een vlotte arbeidsorganisatie in de kritieke sectoren (BS van 28 april 2020)
• Wet van 29 mei 2020 houdende diverse dringende fiscale bepalingen ten gevolge van de COVID-19 pandemie (BS van 11 juni 2020)
• Koninklijk besluit van 28 december 2020 tot aanpassing van diverse bepalingen inzake sociale zekerheid en vrijwilligerswerk in het kader van de bestrijding van de         sociaal-economische gevolgen van de coronaviruspandemie